Deze blog is geschreven door Esther Das. Esther is massagetherapeut van Massagepraktijk Time For You én student van de opleiding geaccrediteerd massagetherapeut. Voor deze opleiding dienen de studenten een artikel te schrijven over wetenschappelijk onderzoek naar de effecten van massagetherapie. Deze blog is een samenvatting van dat artikel.

Vermoeidheidsklachten

Kanker is een veelvoorkomende (nieuwe) ziekte, waarvan steeds meer mensen genezen. In mijn directe omgeving heb ik verschillende mensen verloren aan deze ziekte. Er zijn verschillende soorten kanker met allemaal een andere klachten en behandeling. Het is heel fijn als je iets voor deze mensen kunt doen, zodat ze even niet aan de ziekte hoeven te denken en weer zichzelf zijn/voelen.

Als mensen genezen van kanker houden ze vaak klachten over, zoals vermoeidheid. Dat is ook waar het onderzoek in het artikel over gaat. Hoe mooi is het als je met de reguliere zorg kunt samenwerken en iets voor deze mensen kunt doen. Dat door massagetherapie, als aanvulling op reguliere behandelingen, de klachten afnemen is iets wat fantastisch is.

Inleiding

In de Verenigde Staten (maar ook in Europa en de rest van de wereld) zijn steeds meer mensen die genezen van kanker. Er komt daardoor ook meer aandacht voor de kwaliteit van leven na de ziekte.

Kanker gerelateerde vermoeidheid is één van de meest voorkomende symptomen bij de mensen die genezen zijn van kanker.
Deze vermoeidheid geeft een gevoel van fysieke en emotionele uitputting en staat niet in verhouding tot de activiteit die die persoon heeft gedaan.  De vermoeidheid komt voor bij nagenoeg alle kankertypes en behandelingen die de patiënten hebben ondergaan. De behandelingen hebben een negatieve invloed op de stemming, de mate van school- en werkprestaties, sociale activiteiten, etc. En daardoor heeft het een negatieve invloed op de kwaliteit van leven. De vermoeidheidklachten kunnen tot jaren na de behandeling aanhouden.

Goede evidence-based behandelingen voor kanker gerelateerde vermoeidheid zijn beperkt. Meer dan 50% van de patiënten maakt gebruik van complementaire en alternatieve geneeskunde om de klachten te verlichten. Veel patiënten maken gebruik van massagetherapie.

Deze studie richt zich op de werkzaamheid van Zweedse massagetherapie bij vermoeidheid bij voormalig borstkankerpatiënten. De veronderstelling is dat een klassieke Zweedse massage de vermoeidheidsklachten doet afnemen.

Methode en behandeling

De studie was een gerandomiseerde studie met 3 componenten.

1. Groep 1 kreeg wekelijks een klassieke massage;
2. Groep 2 kreeg wekelijks een lichte aanraking;
3. Groep 3 was een zogenaamde wachtlijst en kreeg geen behandeling.

De totale groep bestond uit 66 vrouwen in de leeftijd van 18 tot 72 jaar, die genezen zijn van borstkanker.  Groep 1 t/m 3 bestond elk uit 22 personen.

Om de verwachtingsbias te verminderen, werden personen die eerder een massage als therapie hadden ondergaan of op dat moment onder behandeling van een massagetherapeut of een andere aanvullende holistische therapie stonden uitgesloten van deelname aan het onderzoek. Van te voren werd aan de personen uit groep 1 en 2 gevraagd een vragenlijst in te vullen over hun eigen gemoedstoestand. Deze lijst werd na 3 en 6 weken nogmaals ingevuld.
De massagetherapeuten en de personen die de massage of aanraking zouden ondergaan waren op de hoogte van de behandeling. De artsen waar de patiënten onder behandeling stonden, waren niet op de hoogte welke vorm van massagetherapie de patiënt zou krijgen.

Groep 1 en 2 kregen gedurende 6 elke week een behandeling van 45 minuten. De behandelingen van massagetherapie vonden plaats ’s middags tussen 12.00 uur en 18.00 uur. Vooraf werd een intake gedaan en gevraagd naar wijzigingen in gezondheid, medicijngebruik etc. Tijdens de behandelingen werd zo min mogelijk gesproken tussen de therapeut en patiënt. De sessies werden wel opgenomen, zodat voor de controle kon worden geluisterd naar wat zich had voorgedaan tijdens de sessie.
De behandelingen werden uitgevoerd door afgestudeerde massagetherapeuten van de Atlanta School of Massage.

De klassieke massage verliep volgens een vast patroon. Liggend op de buik werd er in een rustig tempo gewerkt van de schouders richting de voeten. Daarna moest de patiënt zich omdraaien en werd van de voeten naar de schouders en het hoofd gewerkt. De gebruikte technieken waren effleurages, petrissages en tapotages. Elke techniek had afwisseling in druk en snelheid. Dezelfde therapeuten behandelden ook de groep die een lichte aanraking kreeg.
De tijd was ook 45 minuten en de volgorde van aanraking was gelijk aan die van de klassieke Zweedse massage. Dus van de schouders richting de voeten bij buikligging en vervolgens van de voeten naar het hoofd bij rugligging.

De kwaliteitscontrole bestond uit het terugluisteren van de sessie, wekelijkse bespreking van zaken die zich voordeden tijdens de sessies en feedback van de patiënten o.a. door de vragenlijsten.

Uitkomst van het onderzoek

Na 3 en 6 weken hebben de patiënten van alle 3 de groepen hun bevindingen vermeld.
Binnen de groepen die de klassieke massage en de lichte aanraking ondergingen was een significante daling van de vermoeidheidsklachten waargenomen. De groep die geen behandeling had ondergaan had een stijging van de vermoeidheidsklachten.

De score voor de levenskwaliteit was voor de groep die een klassieke massage had ondergaan was verbeterd ten opzichte van de groep die een lichte aanraking had gehad. De groep die geen behandeling had gehad liet ook hier een negatief resultaat zien.

Conclusie

Kanker gerelateerde vermoeidheid heeft een grote impact op het leven van mensen die genezen zijn van kanker, maar ook op het leven van hun naasten.
Met deze studie is aangetoond dat patiënten die gedurende 6 weken, elke week een klassieke massage hebben ondergaan, zich veel minder vermoeid voelden dan de patiënten uit de groep die een lichte aanraking ondergingen en de groep die geen behandeling kreeg.
De groep die de klassieke massage had ondergaan, gaf tevens aan dat de kwaliteit van leven aanzienlijk verbeterd. Hierdoor is de totale gemoedstoestand verbeterd en daardoor ook de omgang met de directe familie.

Opmerkingen

Hoewel de resultaten erg positief zijn voor de groep die een klassieke massage heeft ondergaan, is er meer onderzoek nodig om dit eerste resultaat te bevestigen. Daarnaast het vermoeidheid ook erg complex om te definiëren en te meten.
Het onderzoek zou groter opgezet moeten worden en uitgebreid moeten worden met mensen die zijn genezen van een andere kanker. Er zouden dan zowel mannen als vrouwen moeten deelnemen aan het onderzoek. Op die manier krijg je een heterogene groep.

Toekomstige studies moeten ook aantonen of behandelen voor een periode van 6 weken voldoende is of dat er meer behandelingen van massagetherapie nodig zijn. Misschien is een vorm van onderhoudstherapie noodzakelijk.

Als er voldoende informatie en bewijs is dan zal het geïmplementeerd kunnen worden in de dagelijkse praktijk van de massagetherapeut.

Esther Das

Bronnen:

Becky Kinkead, PhD1, Pamela J. Schettler, PhD1, Erika R. Larson, MS, LMT2, Dedric Carroll, LMT2, Margaret Sharenko, LMT, CPT2, James Nettles, PhD1,2,
Sherry A. Edwards, BS1, Andrew H. Miller, MD1,3, Mylin A. Torres, MD3,4,
Boadie W. Dunlop MD1, Jeffrey J. Rakofsky, MD1 and Mark Hyman Rapaport MD1,3

1 Department of Psychiatry en Behavioral Schiences, Emory  University School of Medicine, Atlanta,  GA USA
2 Atlanta School of Massage, Atlanta, GA USA
3 Winship Cancer Institute, Atlanta, GA USA

Over de auteur

Iik ben getrouwd en woon sinds 2000 in Bergeijk. 
Ik heb circa 20 jaar bij de Rabobank gewerkt in diverse functies. Het contact met klanten en ze goed kunnen begeleiden bij het nemen van financiële beslissingen was heerlijk om te doen. Echt iets voor iemand kunnen betekenen op belangrijke momenten. 
Op een gegeven moment wilde ik minder in en met mijn hoofd werken en meer met mijn handen. Ik ben toen begonnen met een opleiding tot masseur.
Het was de bedoeling om dit als hobby te gaan doen, maar toen ik merkte dat je met een massage mensen echt kunt laten ontspannen en ze ook nog kunt helpen als ze klachten hebben, besloot ik om de vervolgopleiding tot therapeut te volgen.

Gerelateerd lesaanbod

Massage bij kanker is onderdeel van de opleiding massagetherapeut: