Boeiend gesprek!

In deze podcast interview ik Jan b Eyskens (1952) Doctor in de Medische Wetenschappen (Universiteit Antwerpen), Bewegingsconsulent en Filosofisch Practicus.
In het gesprek komt van alles voorbij: o.a. honingdassen, het Russisch staatscircus, biotensegrity, de 6 emoties volgens Darwin en actiënten in plaats van patiënten. Kortom taal is vaak te laat.
Een boeiend gesprek wat ik zelf nog twee keer terug moest luisteren om alles goed te begrijpen.

Wie is Jan b Eyskens?

Jan b Eyskens (1952) Doctor in de Medische Wetenschappen (Universiteit Antwerpen), Bewegingsconsulent en Filosofisch Practicus. Coacht mensen die verandering zoeken en zin willen geven aan hun werk. Op eigen kracht en het leren stellen van de juiste vraag zijn de kernwoorden.

Twintig jaar geleden heeft Jan het zogeheten ‘veldenmodel’ voor kinesitherapeuten / fysiotherapeuten vorm gegeven. Bij de revalidatie wordt zowel gekeken naar de primaire pijnplek (weefselbeschadiging?) als naar de beschermende, maar evenzeer pijnlijke en extra aangespannen spieren eromheen. Gelijktijdig is er veel aandacht voor de manier waarop patiënten hun hele lichaam gebruiken.

De patiënt leert in de Bewegingspraktijk hoe hij zélf overbelasting van delen van het lichaam en ‘stress’ kan tegengaan door veiliger en energiezuiniger te bewegen. Hierbij zijn een goed dag- en nachtritme doch ook orde in je omgeving zeer belangrijk. Deze aspecten worden dan ook met de patiënt besproken.

“In mijn Bewegingspraktijk ‘worden mensen weer hun lichaam” in plaats van “dat ze een lichaam hebben”, stelt Jan. “Er zijn twee parallel lopende zenuwstructuren die informatie doorgeven aan de hersenen. Het ene eindigt in de ‘bewuste‘ hersenen en is gekoppeld aan de oogfuncties, aan precisie, aan controle en aan je best doen. In dit systeem hebben we een lichaam en zijn we ons daarvan bewust. Helaas en meestal wordt dit ervaren via vermoeidheid en pijn. Het andere systeem – Jan noemt het de ‘soft animal’ – eindigt in het limbische systeem, het emotionele brein. Als de ‘soft animal’ in onszelf zijn ding doet in een veilige context, dan zorgt het ervoor dat we ons ‘goed voelen’. Onbewust zijn we in contact met onszelf, ons lichaam en de omgeving”. Jan geeft zijn patiënten een kans om hun fysieke mogelijkheden terug te winnen. Het ‘troosten’ met kortstondige pijnverlichting zoals een massage is niet snel aan de orde, aangezien er voldoende kans is op ‘echt’ herstel.

Om patiënten te ondersteunen op hun weg naar herstel, gebruikt Jan het programma DoorvoeldBewegen©. Via acht ‘basis études’ leert de patiënt om meer vanuit het eigen lichaam te reageren en zich dus minder te laten sturen door prikkels van buitenaf. Op deze manier komt er een einde aan – wat Jan noemt – ‘de burgeroorlog’ tussen wat de patiënt zelf wil en wat de buitenwereld of oude overtuigingen van hem willen.

Eén van Jan’s kenmerkende uitspraken is: “Taal komt vaak te laat!”. Jan licht toe: “Mochten vogels nadenken over hoe ze vliegen, dan zouden ze vallen. Een beweging is immers al begonnen voordat we dat beseffen. Men zal dus beelden moeten gebruiken om de bewegingen vooraf gunstig te beïnvloeden. Als men het disfunctioneren van het lichaam niet corrigeert, dan neemt het toe zoals gas steeds de gehele ruimte vult.”

Naast zijn expertise op het terrein van rehabilitatie bij spasmofilie, chronische vermoeidheid en fibromyalgie is Jan geïntrigeerd door de ‘ja-maar patiënt’. “De meeste patiënten zijn het snel met mij eens over hun klacht en de aanpak ervan. Als ik ze dan bij het tweede bezoek vraag wat ze daadwerkelijk hebben gedaan, dan komt vaak een ‘Ja, ik wil wel, máár dit en dat’ verhaal. Als filosofisch practicus heb ik geleerd om door te vragen. Wat zit er echt dwars? Ik vind het ook belangrijk om steeds te bevragen waarom iets is zoals het is. Het is een beetje dwars denken, anderen prikkelen om verder te komen. Dat past ook bij wie ik ben.”, aldus Jan. Hij voegt er nog aan toe: “En ja, dat je lichaamsvorm de chemie in je lichaam beïnvloedt, dat is ondertussen al bewezen.”

Pierre Capel; immunoloog

Voor deze podcast ben ik op visite bij Pierre Capel, emiritus hoogleraar experimentele immunologie aan de Universiteit van Utrecht. En hij is schrijver van het boek ‘het emotionele DNA’. Een fascinerend boek over hoe gevoelens ontstaan en hoe stress door het lichaam kan woekeren.

Ik sprak Pierre Capel over emotionele DNA aan de vooravond van de corona uitbraak. Als uitwisseling voor dit interview kwam ik twee weken later terug voor een privé hoofdmassagecursus en dat was de dag dat de hel losbrak zeg maar. Pierre werd continue gebeld en van een ontspannen basis voor een goede massage was geen sprake. Als immunoloog en schrijver was hij natuurlijk voor veel pers een man die ze wilden spreken. Achteraf realiseerde ik me pas dat het als een soort officieel begin van de jarenlange coronaperiode voelde.

Corona bestond nog niet

In dit gesprek hebben we het volgens mij geen enkele keer over corona. Het is een pré coronainterview. Ik heb de scoop gemist maar dat vind ik helemaal prima. Het klinkt misschien gek maar het onderwerp corona interesseert me niets. En ik hoop dat over enige tijd niemand meer geïnteresseerd is in deze pandemie. Nee de onderwerpen in zijn boek liggen me nader aan het hart en daar hebben we het dan ook over in deze podcast.
Pierre Capel legt een brug tussen de wetenschap en de emotionaliteit als ik het zo mag noemen. Kortom; we zijn meer dan weefsels en de emoties en gevoelens die we ervaren zijn van wezenlijke invloed op ons lijf en zelfs op onze weefsels.
Uiteraard is Pierre Capel door dit soort uitspraken weggehoond door de reguliere geneeskunden en wetenschap maar iedereen met een beetje gevoel in zijn lijf, weet dat het klopt.
Gelukkig komen mensen uit de reguliere geneeskunde ook zelf meer met deze insteek. Ik denk bijvoorbeeld aan Bessel van der Kolk die je in een andere podcast kunt luisteren.

Wie is Robert Schleip?

Robert Schleip is een grote naam in ‘fascialand’ en de titel ‘godfather of fascia’ komt niet van mij, zeker niet van hemzelf maar zo werd hij geintroduceerd op het fascia@sea congres wat door Pro Osteo werd georganiseerd in 2020.
Robert Schleip is begonnen als massagetherapeut. In Poona op een ashram van Osho heeft hij samen met een aantal andere therapeuten de massagevorm ‘rebalancing’ opgezet! Dat wist ik niet. Wikipedia zegt over rebalancing: “Rebalancing is een alternatieve behandelwijze. Het is een integratie van diverse alternatieve behandelwijzen, waaronder massagetechnieken, personal coaching, emotioneel lichaamswerk, rolfing en alexandertechniek, feldenkrais, tragering, craniosacraaltherapie en bio-energetica. De behandelwijze is ontwikkeld in het ‘groei- en meditatiecentrum’ van Osho in Poona (India). Voor de werkzaamheid van deze behandeling, of voor een van de behandelingen waarop rebalancing voortbouwt, bestaat geen wetenschappelijk bewijs.”

Van lichaamswerk naar wetenschap

Op een gegeven moment werd Robert nieuwsgierig of de effecten die hij met zijn vak als lichaamstherapeut wel wetenschappelijk te onderbouwen zijn. Hij wilde zeker weten of het effect had. Daarom begon hij zich te storten op de wetenschap en zette hij zijn eigen wetenschappelijk centrum in Duitsland op. Robert Schleip is inmiddels een international vermaard onderzoeker en heeft een eigen wikipedia pagina als zodanig! Klik hier.

Helaas werd het interview veel te kort. Het was een lange congresdag en na de lezingen wilde iedereen nog even met Robert praten. Zodat we allebei een beetje moe waren toen dit interview begon. Desalniettemin, een bijzondere ontmoeting.

English

A short but interesting interview with Robert Schleip, live at the Fascia@Sea congres in Scheveningen, Holland. Robert is talking about his backgrounds and his latest findings in the research of fascia. We talk about his background as a bodyworker, his involvement in Rebalancing and his work als a scientist studying fascia.

Wie is Jaap van der Wal?

Via Tom Myers (Anatomy Trains) hoorde ik van Dr. Jaap van der Wal. Hetzelfde jaar volgde ik zijn driedaagse lezing over embryologie. Fascinerend! Jaap van der Wal is wereldberoemd in ‘fascialand’ maar in Nederland denken de meeste mensen nog aan de komiek als zijn naam valt. Dat kan zo niet langer! Elke serieuze therapeut of holistische denker moet op zijn minst deze podcast geluisterd hebben. Ik sprak hem voor deze podcast op het Fascia@Sea congres.

Fascia en embryologie

Jaap van der Wal: “Ik ben geboren op 17 februari 1947. In 1973 ben ik als arts afgestudeerd. Daarna ben ik aan diverse universiteiten in Nederland werkzaam geweest als anatoom-embryoloog. Ik heb gewerkt als docent aan de medische opleiding te Utrecht en Maastricht en aan paramedische opleidingen (o.a. fysiotherapie, verpleegkunde en verloskunde), maar ben ook actief geweest als wetenschappelijk onderzoeker. Zo ben ik in 1988 aan de universiteit van Maastricht gepromoveerd op een proefschrift over bewegingszin. Dat gaat over een van mijn interesses en zoekvragen, te weten de vraag Wat beweegt ons? In dit verband ben ik de laatste jaren meer en meer betroken geraakt bij onderzoek naar de functie en betekenis van de fascie in het menselijke lichaam, resulterend in presentaties o.a. op het 2nd International Fascia Congres in Amsterdam 2010 met bijbehorende publicaties. In dit werk zet ik het ‘transanatomische’ denken dat in de eerste onderzoeksfase door mij en mijn collegae werd geïntroduceerd voort in een functioneel beschrijven van de fascie als een bind-spierweefsel-architectuur van verbinden en ruimte scheppen met ‘dynamenten’ in plaats van spieren en ligamenten).
Via de fenomenologische benadering van de dynamische morfologie heb ik verbinding gevonden tussen wetenschap en spiritualiteit. Deze visie probeert ik via mijn netwerk Embryo in Beweging uit te dragen als ‘embryoloog op zoek naar geest’. Sinds maart 2012 ben ik met pensioen gegaan en vanuit het door mij opgerichte Dynamension kan ik mij nu volledig aan ‘Embryo in Beweging’ wijden.”

Tai chi wie kent het nie?

“Tai chi is van oorsprong een krijgskunst, ontwikkelt in China. Deze bewegingskunst werd van familie op familie overgedragen en kent verschillende stijlen. In het oude China leerde je een krijgskunst om te kunnen vechten in de keizerlijke garde of om te kunnen dienen in het prive leger van een adellijke heer. Wie goed kon vechten, was gegarandeerd van een baan. Met het verdwijnen van de oude orde, verdween ook de noodzaak voor een dergelijke carriere. Een van de grote vechtmeesters van die tijd, Sun, zag echter de waarde van het beoefenen van deze krijgskunst in de moderne tijd. Door het lichaam en de geest te trainen bleef je immers gezond en soepel. Daarmee verlegde de uiterlijke motivatie om taiji te leren zich naar een innerlijke: jezelf trainen en ontwikkelen voor innerlijke kracht en gezondheid. Het doel was een gebalanceerd gemoed en gezond lichaam om alle uitdagingen van het moderne leven tegemoet te kunnen treden. Zo ontwikkelde taiji quan zich als een bewegingskunst voor de moderne krijger die onverschrokken, met beide voeten, volop in het moderne leven staat: bestand tegen stress, ongehaast en opgewekt, soepel  en gezond.”
Deze tekst komt van Centrum Well. Een vooraanstaand instituut wat op de achtergrond een rode draad vormt in dit gesprek (waar over later meer).

Elvira en Jolinda

Elvira Trienekens beoefent al jarenlang Tai Chi. Eerst als student nu al vele jaren als docent. De waardes of principes van Tai Chi zijn ook op andere vlakken nuttig en bruikbaar vooral voor het geven van massages. Bij Esoterra geeft ze dan ook de cursus ‘Moeiteloos masseren’. Elvira Trienekens is een van onze docenten bij Esoterra.

Elvira: “Mijn werkgebied beweegt zich tussen kunst en martial arts. Tai Ji betekent voor mij ‘mindfulness in beweging’, ofwel een speelse en ongedwongen vorm van mindfulness. De samensmelting tussen Tai Ji en kunst vind ik in kalligrafie, waarbij de lijn op het papier (of in het zand!) een logisch gevolg is van de beweging. Ik geef groeps- en privé-lessen, en ben werkzaam als life-coach. Mijn speciale aandacht gaat uit naar toegepaste Tai Ji, dat wil zeggen specifieke Tai Ji training voor bijvoorbeeld musici, masseurs, sporters, of bij gezondheidsklachten. Mijn oneindige fascinatie met Tai Ji komt voort uit de veelzijdigheid ervan; het menselijk lichaam, de geest, de ziel, de ruimte om ons heen, onze sociale omgeving. Tai Ji is het spel van al deze elementen en de constante wisselwerking, elke dag en elk moment.”

Jolinda van Hoogdalem is eigenaar van Centrum Well. Dit centrum is ooit opgezet door Jay Elfring. In 2011 overleed Jay (parnter van Elvira) en nam Jolinda het stokje over. Jolinda is ook de vervanger van Elvira bij Esoterra.

Taij ji?

Net als meer Chinese woorden, wordt Tai chi op verschillende manieren geschreven maar de klank komt overeen. Hetzelfde zie je vaak gebeuren met Qi gong wat ook wel wordt geschreven als Chi gong.
De lessen moeiteloos masseren waarbij tai chi de basis is worden niet alleen door Elvira gegeven maar ook door Jolinda van Hoogdalem.

Carla Bongers

In deze podcast praat ik met Carla Bongers, schrijver van het boek ‘de kracht van karakterstructuren’ over karakterstructuren en waarom deze zo relevant zijn voor eigenlijk elke therapeut. Ook al is Carla volgens eigen zeggen “geen schrijver”, toch is ze inmiddels bezig met boek nummer 2 over de symbiotische karakterstructuur.

Op haar site introduceert ze zichzelf en haar werk als volgt: “Rode draad in mijn werk is bewustzijn. Bijdragen aan bewustzijnsprocessen van anderen is wat ik het liefste doe. Mensen in contact brengen met hun voelen, denken en handelen in relatie tot hun (leer)doelen. Op dit gebied ben ik bevlogen en ervaren. Wanneer ik bij klanten een doorbraak merk, en zie hoe dit hun energie en uitstraling versterkt, voel ik me een dankbaar mens.

Stijl van begeleiden

De behoefte en vraag van de klant staat bij mij altijd centraal. Ik stem af, vraag door, luister, spiegel, reik aan, en confronteer zo nodig. Mijn aanpak is persoonlijk, holistisch en eclectisch; het beste van alles combinerend. Naast de inzet van verschillende methoden, is er op maat ruimte voor lichaamsgerichte oefeningen zoals: anti-stress-mindfulness-en meditatieve oefeningen. Mijn basishouding in de begeleiding is respectvol, open en zonder te oordelen. Ik werk kracht-oplossing- en doelgericht.

Eigenwaarde en kernwaarden

Ik ben een rijk mens geworden door ervaringen op mijn ontwikkelingsweg. Deze weg is een leerproces van jaren en houdt gelukkig nooit op. Ik ben er een moedige en krachtige vrouw door geworden, anderen zeggen wijs, en heb zekerheden en illusies durven loslaten. De vruchten van dit proces neem ik mee in de begeleiding. Ik ken mijn waarde én mijn beperkingen. Mijn klanten beleven mijn ervaringsdeskundigheid als een toegevoegde waarde: verbonden met hart en ziel, geloofwaardig en authentiek. Mijn kernwaarden zijn: verdieping, (hart)verbinding en respect. Ik vind het in mijn werk een uitdaging om serieuze onderwerpen licht te houden. Mijn speelsheid en creatieve ingevingen helpen me hierbij.”

De podcast

Het werd een boeiend gesprek waar ik goede herinneringen aan heb. De geluidsopnames zijn technisch nog iets minder. Het is opgenomen met een dictafoon maar Carla Bongers is heel goed te volgen en te verstaan.

Het chakrasysteem wordt een stuk duidelijker aan de keukentafel bij Merel. Ik krijg ik uitleg over wat het chakrasysteem precies inhoudt en vooral waarom het voor (ook westerse) masseurs interessant is om hier mee te werken.
Het holistische systeem uit de Ayurveda wordt besproken aan de hand van voorbeelden uit de praktijk.

Ayurveda

De chakra’s en het chakrasysteem zijn onverbrekelijk verbonden met de theorie en de praktijk van de yoga. De betekenis van het woord yoga (letterlijk “juk”) is samengaan of verbinden. Yoga is een praktisch en filosofisch systeem om het sterfelijke zelf met zijn goddelijke natuur van zuiver bewustzijn te verbinden. In de niet-dualistische tantrische traditie werden de chakra’s en kundalini integraal onderdeel van de yogafilosofie. Het woord tantra betekent letterlijk ‘weefgetouw’ en verwijst naar het weven van afzonderlijke draden tot een tapijt van heelheid. Op die manier worden binnen het chakrasysteem de polariteiten van geest en materie, geest en lichaam, hemel en aarde, het vrouwelijke en mannelijke tot een samenhangend systeem verweven.

Volgens de leer van de Ayurveda zijn microkosmos en macrokosmos één (atman/brahman). Alle eigenschappen van het universum zijn in de mens terug te vinden en omgekeerd bevat het universum alle eigenschappen van de mens.
De vijf mahabhuta’s, of vijf elementen, staan voor de verschillende principes van de waarneembare manifestatie zowel materiële als fijnstoffelijke (geestelijk-emotioneel) niveau en worden verdeeld in de volgende elementen:

1. Prithvi (aarde)
2. Vayu (lucht)
3. Agni (vuur)
4. Jala (water)
5. Akasha (ether/ruimte)

Chakrasysteem

Kennis nemen en leren omgaan met het chakrasysteem en het beïnvloeden daarvan geven ons een middel om een bijdrage te kunnen leveren aan onze eigen persoonlijke groei als ook de groei van de cliënt onder onze handen.
Het werken met het chakrasysteem betekent dat wij (nadat wij inzage hebben gekregen in onze eigen patronen/afweren) onze cliënt de mogelijkheid bieden hen inzicht te geven en misschien zelfs te bevrijden van oude patronen (ook wel conditionering of ‘pijnlichaam’ genoemd) die beperkend zijn voor het welbevinden van de mens.

Beluister de podcast via Spotify:

Tantra; inmiddels een bekend woord?

Bij tantra denken vele mensen nog direct aan seks of ‘foute masseurs’. Maar tantra is zoveel meer dan dat. Althans dat zegt Wendy Doeleman.
Tantra is voor Wendy een onderwerp waar ze haar levenswerk van heeft gemaakt. Maar wel een die voortkomt uit haar eigen ontwikkeling en hunkering naar meer. Meer contact met jezelf en met een ander. Meer voelen, meer lijfelijkheid, meer zintuiglijkheid. Allemaal dingen die tantra je kunnen leren. En natuurlijk kunnen bovengenoemde woorden een verrijking zijn voor je seksualiteit. Maar de essentie van tantra gaat veel verder dan dat.

Jung en tantra

Tantra is vergelijkbaar met Jungs visie op levensenergie een breder concept. Seksuele energie is de basis van alle energie. Van levenslust, van op gang komen en je verwezenlijking nastreven. Het is vergelijkbaar met de energie die van een zaadje een bloem maakt. Althans dat zijn mijn woorden. Ik wist voor dit interview vrijwel niks van tantrische filosofie.

Eerlijk gezegd had ik zelfs wat weerstand over dit onderwerp. Dat komt doordat ik als startende mannelijke masseur in de jaren ’90 best duidelijk moest maken dat het geen viezigheid was om je te laten aanraken. Nu is dat algemeen aanvaard maar jaren geleden was een massage nemen best een dingetje voor de gemiddelde Nederlander. Ik vond het dus heel belangrijk om niets aan seks te koppelen. En toen kwam de tantrische golf om het maar zo te noemen.

Ik ben om!

Welnu, ik ben inmiddels helemaal om na dit interview. Ik zie het nu als een grote toegevoegde waarde om te bereiken waar ik al lange tijd mee bezig ben; zorgen dat je lekker in je vel zit. Dat je je goed voelt over jezelf en je lijf en dat je kunt genieten van het moment. Ook als dat moment niet leuk of fijn is.

Ik spreek met Wendy Doeleman over de essentie ervan en waarom dit interessante materie is voor elke therapeut die het beste uit zijn/haar vak wilt halen.

Luister deze podcast over tantra op Spotify:

Menno Dam is al een heel mensenleven lang bezig met Fascia. De meeste tijd ken ik hem ook. Samen zaten we op de eerste cursussen Anatomy Trains in Nederland. Menno is de rest van zijn (werk)leven met fascia bezig gebleven. In het nalezen van alle beschikbare theorie en in zijn praktijk.

Fascia is ook het hoofdvak wat hij geeft bij Esoterra. Zijn bevlogenheid als docent wordt geroemd en is ook goed terug te horen in deze podcast.

Menno Dam als docent

Wat vind je zo bijzonder aan het vak van masseur/ massagetherapeut?

Masseren is voor mij contact maken, zowel met de persoon als het lichaam. Geen standaard massage maar luisteren naar de cliënt en het weefsel; wat vertellen ze mij? Het uitdagen van de cliënt om zelf in te zien wat ze in dagelijkse leven doen en welk effect dat heeft op het lichaam maakt dat ze meer bewust raken..
Door deze bewustwording te creëren bij de komt de client meer in contact met zichzelf, wat een belangrijke bijdrage levert aan preventie én herstel.

Voor mij is het altijd weer bijzonder wat er in korte tijd kan gebeuren. Zeker wanneer de cliënt bewust is gemaakt van stagnaties in het myofasciale weefsel, kan het systeem heel snel ontspannen (noem het resetten). Door dit samen met de client in vertrouwen te mogen doen, is altijd weer speciaal.

Wat wil je de studenten meegeven?

Studenten uitdagen en motiveren om bewust te ervaren wat; a) een krachtige en prachtige tool de handen zijn b) hun eigen mogelijkheden met die handen zijn.

Luister deze podcast op Spotify: