Aanraken is van levensbelang

Keizer Frederik II was een Duitse vorst (1194-1250). Hij werd gezien als een zeer wijs man. Zijn bijnaam was ‘stupor mundi’ oftewel verbazing van de wereld. Er wordt gezegd dat hij 6 talen vloeiend sprak en hij was geïnteresseerd in kunst, filosofie en wetenschap. Frederik II was benieuwd welke taal de mens zou spreken als deze niet beïnvloed zou worden door zijn/ haar omgeving. Hij vroeg zich af welke taal kinderen zouden spreken als ze niet door hun omgeving zouden worden opgevoed met een bepaalde taal.

Om dit te onderzoeken zorgde hij ervoor dat een aantal baby’s bij hun ouders werden weggehaald. Die baby’s werden in een aparte ruimte gezet waar ze alleen de hoogstnodige zaken kregen toegediend; eten en verschoning. Dan moesten de verzorgers weer weg, zonder een woord te spreken of contact te maken. Zouden de peuters Hebreeuws gaan praten? Of Latijn? Of gewoon Duits? Wat was de oudste, oorspronkelijke taal van de mens?

Ze kwamen er niet achter. Alle kinderen gingen met deze ‘opvoeding’ dood door een gebrek aan fysieke aandacht, contact en genegenheid. En na enkele jaren van experimenteren werd het onderzoek gesloten! Het is een schrijnend voorbeeld van de noodzaak van aanraking. Vooral als we net geboren zijn is fysiek contact onontbeerlijk.

We vergeten graag dat we ook zoogdieren zijn. Wezens met specifieke natuurlijke overlevingsmechanismes. Lukt het niet om aan die ‘eisen’ te voldoen dan hebben we ons eerste trauma te pakken.

Gestatie

Als mensen zijn we na onze geboorte nog lang niet af. De meeste zoogdieren kunnen direct na de geboorte lopen en zelfs rennen, maar wij zijn nog maar op de helft. Een zwangerschap bij de mens duurt gemiddeld 266 dagen. Bij een leeuw is dat 105 dagen en bij een chimpansee 231 dagen. Een chimpansee is overigens op 11 jarige leeftijd volgroeid en wordt gemiddeld 35; de mens is volgroeid rond zijn twintigste jaar en wordt gemiddeld 75.

De reden dat we nog niet af zijn en toch al geboren worden heeft met de omvang van ons lijf en de omvang van het geboortekanaal te maken. Als we in de baarmoeder zouden blijven zitten totdat we volgroeid zijn, komen we er nooit meer uit. Of de anatomie van de vrouw zou drastisch moeten veranderen.

We hebben (opvallend genoeg) nog precies 266 dagen nodig voordat we enigszins zelfstandig kunnen voortbewegen en tot die tijd zijn we vooral op onze moeder aangewezen. Gelukkig voor de kleine is het voor de moeder moeilijk om gedurende deze periode opnieuw zwanger te worden. Je zou eigenlijk de zwangerschapsperiode moeten zien als een interne en externe zwangerschap: uterogestatie en exterogestatie.

Ongelikte beer

Voor zowel baby als moeder is het essentieel om zoveel mogelijk huid op huid contact hebben. Denk maar aan de chimpansees of kangoeroes waarbij de jongeren vastgeklampt aan de moeder blijven hangen. De baby ontwikkelt hierdoor de tastzin en proproceptie. Veel zoogdieren likken na de geboorte hun jongen schoon. Tenminste, wij mensen menen te zien dat de moeder de baby aan het schoonlikken is, maar dieren hebben volgens mij niet zo’n sterk besef van vies of schoon. Nee, het likken heeft vooral een stimulerende functie voor de huid.

Likkende beer

De oude Romeinen dachten zelfs dat de moederbeer die de eerste weken continue haar jong likt, met dit likken de babybeer kneed en boetseert in een echte beer. Als het kleintje is geboren lijkt het nog een vormloos wezentje namelijk en pas na enkele weken lijkt het op een beertje. Wordt de babybeer niet gelikt, dan is het een ongelikte beer.

Wiegen

Wij voeden onze kinderen iets afstandelijker op en plaatsen het in een wieg. Als het nog een beetje geluk heeft, komt het in een Maxi cosi dat heen en weer kan wiegen. Zo wordt het hangen op de armen van de volwassene nog enigszins nagebootst. Ook dat wiegen heeft weer een bijzondere functie. Zelfs als volwassenen dommel je snel in slaap als je gewiegd wordt. Bij massage(therapie) wordt het wiegen ook gebruikt om mensen tot rust te brengen.

Laat je aanraken!

Al met al worden we direct na onze geboorte dus maar magertjes aangeraakt als je het vergelijkt met andere dieren. En dat is nog het moment dat we het meest worden aangeraakt in ons hele leven! Laat staan als we volwassen worden. De volwassen kat van mijn moeder gaat gewoon zonder enige gene languit op schoot liggen maar dat zou ik als volwassen mens niet durven.

Nee ik zou maar een afspraak maken bij de masseur.

Stefan van Rossum