Ademtherapie
Ademen; het gaat vanzelf, maar niet vanzelf goed…
Ademtherapie? Ademen gaat toch automatisch? Elk leven begint met een inademing en eindigt met een uitademing. Daar is geen uitzondering op; elk leven eindigt met een zucht: uitademing. Ademen is zo basaal verbonden met het leven dat je ademhaling ook iets over je zegt. Adem je diep of zit je ademhaling hoog? En in welke situaties verandert dit? Krijg je bijvoorbeeld nog wat adem binnen als je voor 1000 man met een microfoon voor je neus staat? Als masseur heb ik heel veel mensen gemasseerd waarbij het echt een klus was om enige ademhaling in het lichaam te zien. Zo oppervlakkig dat er niets beweegt. En als je dan vraagt om dieper te gaan ademen dan halen ze bijna overdreven een paar keer diep adem en vallen daarna weer terug in hun oude patroon.
Bewust ademen
Adem is een van de belangrijkste schakels in ons lichaam, we ademen gemiddeld 15.000 keer per dag. Als de ademhaling niet in orde is, resulteert dit niet alleen in meer spanning of verminderde resultaten tijdens inspanning maar kan ook een restrictie in het ademsysteem pijn en verkramping op andere plaatsen in ons lichaam opleveren. Je ademhaling is een prachtig middel om het nu bewust te ervaren. Als je inademt gaat je middenrif naar beneden en vullen de longen zich met zuurstof. Bij de uitademing ontspant alles weer en kunnen afvalstoffen het lichaam verlaten. Bewust ademen wordt vaak tijdens het mediteren gebruikt. Je ademt altijd. Daardoor is het een effectieve manier om je bewust te maken van het nu. Dat kan onder meer door de bewegingen in je lichaam te voelen als je in- en uitademt.
“If I had to limit my advice on healthier living to just one tip, it would be simply to learn how to breathe correctly.”
Andrew Weil
Ademen betekent leven. Vanaf je eerste inademing tot je laatste uitademing. Zuurstof gaat via je longen en bloedvaten naar je hart en wordt dan razendsnel door je hele lichaam getransporteerd. Elke cel van je lichaam wordt zo met zuurstof gevoed. Ademen, ook de longen, staan voor levensenergie, voor aanwezig zijn en voor ruimte innemen. De manier van ademen is gekoppeld aan je gemoedstoestand. Als je gespannen bent, dan adem je vaak hoger en minder diep. Je krijgt dan in het algemeen minder zuurstof binnen dan als je meer ontspannen bent. Als er spannings- of stressklachten zijn , maar ook bij aandoeningen als astma, COPD of hyperventilatie kan de ademhaling minder effectief worden.
Ademtherapie als ingang
Disfunctioneel ademen betekent dat iemand een hoge versnelde borstademhaling heeft, waardoor te veel spieren in het nekgebied aanspannen. Het kan tevens lijden tot hoofd, nek, schouder en rugklachten. Door deze manier van ademen raakt iemand ook teveel koolzuur kwijt, een hoge borstademhaling en te weinig koolzuur in je bloed kunnen diverse klachten veroorzaken. Zoals vermoeidheid, chronische hoofdpijn, koude handen en voeten, overmatige spanning in het lichaam en onrustige gevoelens.
Je ademhaling is direct verbonden met je gemoedstoestand, je overlevingsmechanisme en je emoties. Logisch dat ademtherapie en het werken met de ademhaling een helende functie kan hebben. Ademtherapie is er in vele soorten en maten. Als massagetherapeut kun je ook heel goed met ademhaling werken. Met mindfulness massage wordt met de adem gewerkt maar ook de cursus ademwerk en massage is een prachtige methode om ademtherapie en aanraking te combineren.
De adembeweging
Bij rustige ademhaling wordt de borstholte vergroot: de ribben worden naar voren en omhoog getrokken, en het middenrif wordt minder bol. Door die verruimende beweging wordt ongeveer een halve liter lucht naar binnen gezogen. Bij grote inspanning, zoals bij het hardlopen, gaat de ademhaling sneller en dieper. De hoeveelheid lucht die dan met één diepe teug naar binnen komt, kan wel tot vier liter stijgen. Als de spieren dan weer verslappen, veert de borstkas weer terug in haar oorspronkelijke stand en krimpt de long in elkaar: de lucht wordt uitgeademd. Inademing is een actief proces, uitademing volgt (bij rustige ademhaling) door de terugverende kracht van de thorax en de long zelf.
Niet àlle lucht kan worden uitgeademd: zelfs na een diepe uitademing blijft er altijd lucht in de longen achter, ongeveer 1,5 liter (het eindexpiratoir volume). Per minuut haalt een volwassen mens in rust ongeveer twaalf tot zestien keer adem. Per dag passeert zo’n 10.000 liter lucht onze luchtwegen, op weg naar de longen. In een gemiddeld mensenleven vullen de longen zich zo’n 500 miljoen keer.
Ademhalingscentrum
Ademhalen is meestal onbewust, we hoeven nooit te denken: ik moet ademhalen. Ook ’s nachts gaat het proces gewoon door. (Er bestaat een aandoening waarbij dit niet het geval is: Ondine’s vloek). Anders dan bij de hartslag, kunnen we de ademhaling echter wel bewust een poos onderdrukken of extra ademhalen. In de hersenstam bevindt zich het ademhalingscentrum. Dit centrum reguleert op basis van de koolzuurconcentratie in het bloed de ademhaling en houdt zo het koolzuurgehalte in het bloed vrijwel constant. Daarmee wordt tegelijkertijd de zuurstofconcentratie in het bloed op peil gehouden.
Dyspneu
Als de ademhaling door ziekte bemoeilijkt is, ontstaat een benauwdheidsgevoel dat door artsen dyspneu wordt genoemd. Dit benauwdheidsgevoel is het gevolg van een verhoogde koolzuurconcentratie en/of een verlaagde zuurstofconcentratie in het bloed. De longen kunnen de koolzuurconcentratie niet meer op het juiste peil houden. Er komt dan een extra aantal hulpspieren in actie.
Om de werking van die spieren te vergemakkelijken, ziet men benauwde mensen dikwijls rechtop in bed zitten, steunend op de armen. Buiten adem raakt men als het tempo van in- en uitademing niet is aangepast aan de inspanning, waarbij veel koolzuur wordt geproduceerd dat door de longen niet snel genoeg kan worden afgevoerd. In de meeste gevallen passen onze ademhalingsorganen zich vanzelf aan, maar voor sommige activiteiten (zingen bijvoorbeeld) is een aparte ademhalingstechniek nodig.
Stefan van Rossum
