Etherische olie
Wat is etherische olie?
In de literatuur worden een aantal benamingen gebruikt voor aroma’s: etherische olie of essentiële olie. Aroma verwijst naar het geurende aspect, je kunt het ruiken. Etherische olie geeft aan dat de olie makkelijk vervliegt en essentiële olie verwijst naar het belang voor de plant: opslagplaats van energie, drager van informatie, regelaar van de temperatuur, beschermer tegen bacteriën en schimmels. Als geurende ziel, als essentie van de plant is de essentiële olie de drager van alle eigenschappen en het helende karakter van de plant. De essentiële olie is een vluchtige stof die als product van de fotosynthese in de plant ontstaat. Ze worden niet alleen gebruikt omdat ze lekker ruiken, maar ook omdat het zeer werkzame stoffen zijn.
Essentiele oliën
De essentiële of etherische olie kan gewonnen worden uit bloemen, wortels en wortelstokken, bladeren, kruiden en takken, hout, schors, mos, hars, gom en balsem, vruchten en schillen, zaden en pitten. De essentiële oliën van eucalyptus en teatree komen voor in de oliehoudende holtes net onder het bladoppervlak, rozenolie wordt gedestilleerd uit bloemblaadjes en kruidnagel uit de gedroogde bloemknopjes. Bij marjolein worden de bloeiende bloemtoppen gebruikt, net als bij lavendel, terwijl bij de productie van duizendblad de gehele plant wordt gedestilleerd. De jeneverbesstruik levert zowel essentiële olie uit de bessen als uit de takken. De sinaasappelboom geeft neroli uit de bloesem, sinaasappelolie uit de schil van de vrucht en Petit grain uit de bladeren, dus drie verschillende oliën! Wierook en mirre worden gewonnen uit hars van de struik. Deze olie is dan ook wat minder vloeibaar.
Goden vereren
Al eeuwenlang gebruiken volkeren planten om zich te verzorgen en om hun Goden te vereren. Het werken met essentiële oliën is al sinds eeuwen bekend en staat in deze tijd in een hernieuwde belangstelling. Aromatherapie is een levende en groeiende vorm van therapie met haar blik vooruit gericht op de totale gezondheid en welbevinden van het individu, zowel fysiek, emotioneel als spiritueel. Steeds meer mensen kiezen voor een eigen gezonde manier van leven en zijn gericht op welbevinden. Het streven van aromatherapie is aanvullend aan reguliere en complementaire zorgmogelijkheden.
Geschiedenis van etherische olie
De geschiedenis van de etherische olie is onlosmakelijke verbonden aan die van de mensheid. Al in de prehistorie wist de mens dat hij de smaak van voedsel kon veraangenamen door hout en hars te verbranden. Men verzamelde planten en vruchten, niet alleen om te eten, maar ook voor andere doeleinden. Ze ontdekten dat verbranden van takjes en twijgjes voor een verandering van sfeer zorgde, ze voelden zich soms slaperig en ontspannen of soms juist opgepept. De geschiedenis van de essentiële oliën begint in het Oosten. In China, India, Perzië en Egypte werden de eerste primitieve vormen van destillatie toegepast.
Rond 980 was er een jonge arts, Avicenna, die voor het eerst zo’n 800 planten en hun uitwerking op het organisme beschreef. Veel van die beschreven kruiden komen uit het Oosten. Hij ontdekte een behandeling voor gebroken ledematen, manipulatie van ruggengraatsafwijkingen en beschreef diverse massagetechnieken. Zijn medische encyclopedie was tot ver in de 17e eeuw bij veel universiteiten in gebruik. Tevens was hij de eerste die de rozenolie destilleerde. De uitvinding van de gekoelde spiraal, een doorbraak in de kunst van het destilleren, wordt ook aan hem toegeschreven.
Europa
Rond de 12e eeuw waren de aroma’s uit Arabië, meegenomen door de kruisvaarders, door heel Europa bekend. Geleidelijk aan begonnen de Europeanen te experimenteren met hun eigen inheemse kruiden, als lavendel, rozemarijn en salie. Venetië werd de parfum hoofdstad.
De kruiden werden niet alleen om hun geneeskrachtige werking ingezet, maar ook als reukwater, daar er van hygiëne weinig sprake was. Alles werd geparfumeerd, pruiken, handschoenen, kleding, enzovoort. Tijdens de 18e eeuw kreeg het Franse hof van Lodewijk XV de bijnaam: het geparfumeerde hof. Uit deze periode stamt ook de “eau de Cologne”, een reukwater wat ook nu nog verkrijgbaar is! Eén van de bestanddelen is de bergamot olie.
Bij een pestepidemie liep men door de straten met een pomander, een metalen bol waarin kruiden werden gebrand. Door de aroma’s die vrijkwamen werd de lucht gezuiverd van ziektekiemen.
Grasse werd het grootste productiecentrum van plantaardige grondstoffen en was met name bekend om de verbouw van jasmijn, rozen en sinaasappelbomen. De stad stond indirect al lange tijd in verband met de parfumerie dankzij de looierijen en het beroep handschoenparfumeur, dat langzaam veranderde in parfumeur. In 1724 namen de parfumeurs de eerste moderne alambiek (een destilleertoestel) in gebruik, waarna de specialisatie van Grasse definitief gevestigd was.
Organische chemie
De 19e eeuw is het tijdperk van de industriële revolutie en de opkomst van de organische chemie. Deze bood onderzoekers de mogelijkheid geurmoleculen te isoleren, de verschillende bestanddelen te identificeren en ze specifiek namen te geven, zoals geraniol, pineen en cineol. Organische chemie legde de basis voor de ontwikkeling van synthetische tegenhangers van de essentiële oliën en de groei van de moderne geneesmiddelenindustrie. Kruidengeneeskunde en aromatische geneesmiddelen verloren hun geloofwaardigheid. In het midden van de 20e eeuw was de rol van de essentiële oliën bijna geheel teruggebracht tot het gebruik van parfums, cosmetica en voedingsmiddelen.
Deze blog is geschreven door Jessy Jansen. Jessy heeft een holistische praktijk in Havelte in Drenthe. “Als kind was ik vaak in de natuur te vinden. Ik had al vroeg een diep bewustzijn dat alles met elkaar verbonden is. Ik ervaarde en beleefde de schoonheid van de natuur en de kracht ervan. Helende kracht. Puur en schoon. Het bewustzijn dat voor alles een tijd en plaats is en het besef dat het een niet zonder het ander kan bestaan. Als mens zijn wij een deel van dit geheel.” Aldus Jessy.
