Voetreflexologie in alle soorten en maten

Voetreflexologie is niet zomaar een lekkere voetmassage maar werkt veel dieper en heeft een therapeutische functie. Als u uw voeten aanraakt of masseert kunt u voelen dat dit gedeelte van het lichaam zeer gevoelig is. En als uw voeten lekker gemasseerd worden zult u merken dat u hele lichaam in een diepe ontspanning kan komen. Dit geeft al een beetje het effect weer tussen het bewerken van de voet en het effect wat dit heeft op het hele lichaam. De voetreflexologen gaan nog een stap verder. Volgens de theorie van de voetreflexologie corresponderen  zones of punten op uw voet met organen en gebieden in de rest van uw lichaam. En zo kun je dus o.a. darmklachten, migraine, stress en menstruatieklachten verzachten of verhelpen door specifieke punten op de voet te manipuleren. Overigens wordt daarbij niet alleen de voetzool maar ook de tenen en de bovenkant van de voet meegenomen.

Veelvoud aan vormen van voetreflexologie

Eunice Ingham vertaalde de zonetherapie naar voetreflexologie met het baanbrekende boek: stories the feet can tell. Door haar boek en cursussen ontstond de belangstelling in bredere lagen van de bevolking en verdween de exclusiviteit (en voor sommigen de geloofwaardigheid). Reflexologie was herboren en vitaler dan ooit. Ontwikkeling na ontwikkeling volgden elkaar op en vandaag de dag zijn er tientallen methodes, denkwijzes en uivoeringen van de (voet)reflexologie.
Hieronder geven we een overzicht van bekende en minder bekende vormen.

Voetreflexologie volgens de methode Ingham

Deze methode wordt gezien als de traditionele methode. Veel voetreflexologen werken nog steeds met een kaart die zijn ontwikkeld/ ontdekt heeft in de jaren ’30 van de vorige eeuw. Ingham werkte niet alleen met de zones van Fitzgerald maar plaatste ook een anatomisch model op de voet. Ingham heeft over de hele wereld seminars en cursussen gegeven en heeft er zodoende voor gezorgd dat voetreflexologie vandaag de dag zo bekend is. Haar neef Dwight Byers heeft het uitdragen van deze vorm overgenomen. De methode Ingham werkt veel met de duim en de ‘eb en vloed’ of de ‘lopende duim’ beweging.

Hanne Marquardt

Hanne Marquardt heeft de reflexologie van Eunice Ingham geleerd en verfijnd. Daarnaast heeft zij naast de al gebruikte horizontale zones ook de verticale zones geïntroduceerd. Zij heeft vooral in Duitsland maar ook in de rest van Europa de voetreflexologie op de kaart gezet. De methode van Hanne Marquardt werd in Nederland onder andere gedoceerd bij Sonnevelt Opleidingen. Haar methode werkt wat zachter dan de originele Ingham methode. Albert Sonnevelt ging bij Hanne Marquardt in de leer nadat hij een kennis vertelde meer over het lichaam te willen leren. Ze zei:”begin bij de voeten” en verwees hem door naar de opleiding van Hanne Marqaurdt. Nu geeft Albert al weer 15 jaar zelf les in voetreflexologie en heeft hij zijn eigen methode ontwikkeld. Albert:”Het laagdrempelige aspect van doe je schoenen maar uit en je kan aan de slag vind ik heel prettig. De effectiviteit ervan blijft me verwonderen.”

ART voetreflexologie

ART staat voor Advanced Reflexology Techniques en is ontwikkeld door de Engelsman Anthony Porter. Hij ontdekte dat veel klachten ontstaan door hyperthyroidism en is gespecialiseerd in ‘vrouwenklachten’. Onderdeel van zijn theorie is dat pijn niet automatisch betekent dat er een blokkade is en de staat van het weefsel meer informatie. Het is een verfijning en een verdieping van de traditionelere reflexologie. De technieken worden meestal dieper en meer gefocusd uitgevoerd.

Zu voetreflexologie

Zu is een andere verfijning die is ontwikkeld door de Italiaan Alfredo Baldassarre. In zijn eerste boek, Zu Reflexology part I schrijft hij dat hij in het begin van zijn reflexologie carrière voeten behandelde, later ontdekte hij dat hij voeten van mensen behandelde, daarna dat hij de mensen door de voet behandelt en nog later ontdekte hij dat hij de ziel van de mens door de voet behandelt. Zu reflexologie is een samensmelting van reflexologie en de Taoïstische leer. De Yin Yang filosofie komt terug in de aanpak door te werken met hard/ zacht, knijpen/aaien en aan-/ ontspannen. Deze vorm van reflexologie werkt op meridiaanpunten en heeft een nieuwe samenvoeging van punten van diverse meridianen ontwikkeld.

Soms zie je na meteen of na enkele minuten al resultaat. Over de oorzaak waarom deze vorm zo effectief is zegt mevrouw Booth:”De Vertical Reflexology brengt het lichaam in een neutrale staat waardoor littekens, spanning, verval, etc. wordt omzeild en zo direct het echte probleem wordt aangepakt. Doordat het lichaam actief staat is het vitaler en stroomt alles meer. Daarnaast zijn in een staande houding de voetzolen verbonden met de aarde wat een extra energetische lading kan geven”

Vertical Reflexology

Je kunt de Vertical Reflexology ook gebruiken in samenwerking met andere vormen van reflexologie en je kunt ook op handen en voeten tegelijk werken (Synergetische Reflexologie), waarmee de reflexen nog sterker worden beïnvloed. Daarnaast heeft ze een zelfhulpprogramma ontwikkeld om jezelf ook preventief te beïnvloeden.

3 dimensionale voetreflexologie

De Zweed Henrik Hellberg ontwikkelde een 3 dimensionale voetenkaart. In zijn somatotopie (topografie) staan de voeten met de zolen tegen elkaar waardoor er een driedimensionale kaart ontstaat. De reflexoloog zit bij deze behandeling ook niet aan het voeteneind maar schuin naast de cliënt.

Metamorfosemassage

Metamorfosemassage hoort volgens de puristen niet helemaal in dit rijtje thuis. Toch lijkt de manier van werken veel op de andere reflexologiemethodes. Robert Saint John onderzocht het effect van stress op ziektes en kwam zo op het pad van de reflexologie. Hij vond de verschillende kaarten en stromingen onduidelijk en begon daarom zelf te onderzoeken welke aanraking en punten het meest effectief waren. Daarbij wekte vooral de psychologische effecten zijn interesse. Zo ontwikkelde hij een kaart waarop de vader en moederenergie zijn verwerkt. Ertussen in zit de cyclus van de negen maanden die we in de baarmoeder doorbrengen. Deze periode heeft grote invloed op ons verder leven en door op dit gebied te werken met zachte aanrakingen kan er een catharsis plaatsvinden. Het doel van deze vorm van reflexologie is bewustwording door aanraking. Men gebruikt met name stimulerende punten langs de wervelkolomzone die overeenkomen met de chakra’s. Allerlei onverwerkte gebeurtenissen blijven als een plaatje op de chakra’s zitten. Door de chakralijn te masseren kunnen de onverwerkte gebeurtenissen verwerkt worden. Elke chakra beïnvloedt een hormoonklier. Bij verwerking wordt vaak ook de hormonale disbalans hersteld. Naast de voeten werkt men ook op de handen en het hoofd.

Zoku Shin Do

Rwo Shur

Een Zwitserse missionaris, Joseph Eugster (Wu Rwo Shur in het Chinees) was gestationeerd in Taiwan en had last van zware artritis. Na een tip van een collega om niet bij de pakken neer te zitten maar reflexologie te proberen begon hij zich in te lezen en het op zichzelf uit te voeren. Na twee weken was zijn artritis verdwenen. Verbluft en enthousiast geworden begon hij de reflexologie te praktiseren op zijn kerkelingen? Toen hij een bekende Taiwaneese reporter van een schildklieraandoening afhielp en deze reporter er een TV reportage over maakte kwamen duizenden Taiwanezen naar hem toe om van hun klachten af geholpen te worden. Hieruit is de Rwo Shur of Father Joseph methode ontstaan.
Het is een zeer stevige en pijnlijke manier van reflexologie. Het idee hierachter is dat er soms een soort schil over het reflexpunt zit die eerst ‘doorgebroken’ moet worden. De theorie komt voort uit de traditionele Westerse reflexologie. Er zijn een aantal verschillen in zones en er wordt met de knokkels en met houten stokjes en crème gewerkt. De stokjes hebben als voordeel dat de duim wordt gespaard en het voelt vaak minder pijnlijk. Joseph Eugster heeft een grote invloed gehad op de herontwikkeling van voetreflexologie in Azië en wordt wereldwijd gezien als een groot pionier en ambassadeur van reflexologie.

Padabhyanga

De Indiase manier van voetreflexologie heet Padabhyanga maar wordt ook wel Ayurvedische reflexologie genoemd. ‘Pad’ staat voor voeten, ‘Abhya’ voor omgeving en ‘Ang’ staat voor het lichaam. Door de Marmapunten (vitale punten) te masseren kun je de balans in het lichaam optimaliseren. De Marmapunten liggen op dezelfde plek als de meridiaanpunten maar zijn meestal groter waardoor ze makkelijker te bewerken zijn. Deze vorm is vooral preventief bedoeld. De Padabhyanga dient idealiter elke avond voor het slapen gaan uitgevoerd te worden. De behandeling wordt uitgevoerd met olie (meestal sesamolie) en er wordt gewerkt met een warme koperen of tinnen schaal. De ‘Kasa’schaal wordt ingewreven met olie en daarmee wordt over de voeten gewreven om de energiecirculatie te stimuleren. In Nederland zijn er inmiddels duizenden beoefenaars van de reflexologie. Ook hier heeft de ontwikkeling niet stil gestaan. Een aantal specifieke richtingen worden hier genoemd:

Chinflex/ Voetreflex plus

Marga van Erp heeft een stijl ontwikkeld die een combinatie is van de ‘Westerse’ technieken en de originele Chinese voetreflexologie. De Chinese methode is zo’n 4000 jaar uit. Waar de Westerse methode alleen op de voeten gefocust is, houdt de Chinese methode zich naast de voeten ook met de onderbenen en de knieën bezig. Daar zitten hele belangrijke meridianen en acupunctuurpunten. Een ander verschil is dat de uitvoerder van de Chinese voetreflexologie veel meer vanuit zijn eigen lichaam werkt. Zo worden de handen en vooral de duim ontlast terwijl je toch een stevige druk uit kunt oefenen.

In China is het gebruikelijk dat de mensen om de drie, vier weken voor preventief onderhoud naar de voetreflextherapeut gaan en dan worden alle zones, meridianen, een aantal ‘ervaringspunten’, de onderbenen en de knieën bewerkt. Ervaringspunten zijn punten die in de loop der eeuwen door ervaring en overlevering zijn ontdekt als punten die goed tegen bepaalde aandoeningen werken. Zo hebben ze een punt tegen slapeloosheid, diabetes etc. Niet dat diabetes de uitkomst zou zijn van een authentieke Chinese diagnose. Zij denken meer in termen als te weinig yin of een Milt chi zwakte. De belangstelling voor de Chinese reflexologie en de combinatie met de Westerse vorm in Nederland is groot.

Methode Manda Bergsma

Direct na haar studie fysiotherapie merkte Manda Bergsma dat de geleerde kennis te beperkt was en besloot ze om verder te studeren in de acupunctuur. Eenmaal werkzaam in een grote fysiotherapiepraktijk besloot ze om voetreflexologie toe te passen om de kennis van de acupunctuur te gebruiken, omdat er binnen de praktijk niet met naalden gewerkt mocht worden. De chronische ‘gevallen’ werden naar haar doorverwezen en Manda was altijd heel nieuwsgierig wat ze op de voeten zou aantreffen. De reacties op haar therapie waren lovend. Ze ontwikkelde een vorm van voetreflexologie waarbij niet alleen de fysieke plek word behandeld maar ook het orgaan wat bij de desbetreffende meridiaan hoort. “Bij mensen met retro patellaire chondropathie (knieklachten) bewerk ik op de voet de zone die bij de knie hoort maar ook de zone van de maag, want de maagmeridiaan loopt langs de knie.”
Manda ontwikkelde een vorm van reflexologie waarin ook de meridianenleer is verwerkt. Omdat haar methode zo succesvol was werd ze gevraagd om lezingen te geven. De lezingen werden cursussen en de cursussen werden opleidingen. De opleidingen  worden al meer dan twintig jaar gegeven op de School voor Voetreflexologie in Noord Holland. Manda legt uit hoe haar methode werkt: ”De energie, ki of prana die we in ons lichaam krijgen stroomt door onze meridianen. Door verbranding van voedsel komt (licht)energie vrij. Deze energie stroomt door onze meridianen. Alle cellen krijgen via de meridianen (licht)energie aangevoerd die behalve energie ook informatie geeft aan de cellen. Vergelijk het internet. De cel weet hoe te specialiseren en hoever te vermenigvuldigen.

De afvalstoffen die vrijkomen tijdens de verbranding van voedsel wordt uit ons lichaam afgescheiden via de nieren, de uitademing. De lichtenergie dooft en deze energie verlaat het lichaam via tien lichaamslijnen. Dit zijn een soort afvalkokers die de afgewerkte energie transporteren naar de voeten. Vanaf de voetzones kan de afgewerkte energie het lichaam verlaten. Normaal gesproken verlaat de restenergie het lichaam via de voeten maar als er een blokkade is kan zich dat ophopen. Met de voetreflexologie kun je dit uit het lichaam laten verdwijnen.
De kaart die Manda gebruikt is een directe weerspiegeling van het lichaam. In de loop der jaren heeft ze deze kaart ontwikkeld. De organen vinden we terug op de voetzool en de huid, spieren en botten zitten op de dorsale kant (bovenkant). De hak is het bekken en de grote teen het hoofd. Heeft iemand lange armen dan zijn de armzones ook langer. Krijgt iemand een wespensteek op het voorhoofd dan zie je direct een bobbeltje ontstaan onder de nagel van de grote teen; nl. de reflexzone van het voorhoofd.
Deze methode gaat echt in op de klacht. Bij een tenniselleboog behandelen we de elleboog, de dikke darmmeridiaan, de nieren want die staan in relatie met de botten, de bijnieren om de ontsteking te remmen en C7. Zo’n behandeling duurt maximaal een uur.

S.T.E.R. therapie

Is een energetische vorm van reflexologie. Deze methode is aangereikt in ‘automatisch schrift’ via een medium. 22 jaar geleden zijn de eerste berichten bij Rob Geijssen binnengekomen. De voet wordt ingedeeld in negen huishoudingen (bijv. de hormoonhuishouding, bloedsomloop, etc). Daarin bevinden 68 reflexpunten. Niet de cliënt maar de behandelaar voelt op een bepaald gebied een prikkel. Daar houdt hij/zij een tiental seconden contact waardoor er een overdracht plaatsvindt wat de energie weer doet stromen. Zo is er bijvoorbeeld een punt dat kan helpen om te stoppen met roken. Rob Geijssen heeft zo duizenden mensen van het roken afgeholpen.
S.T.E.R. staat voor Stimuleren, Toevoegen, Energie en Reguleren. Door ontspanning te creëren kan het lichaam zich openstellen voor een behandeling. Tijdens deze behandeling wordt de energiedoorstroming op gang gebracht wat blokkades opheft en zo klachten vermindert.

De DROP Visie

Thijs Versteegh ontwikkelde een visie waarbij veel meer naar de houding van de reflexoloog wordt gekeken. Hij stelt dat hoe meer de reflexoloog ontspannen kan werken, hoe ontspannener en effectiever de behandeling aankomt. DROP staat voor Dynamic, Relaxed, Objective en Precise. De fysieke en dus ook de mentale houding van de reflexoloog.

Sceptisch over voetreflexologie

Zoals bij elke alternatieve of complementaire therapie zijn er duizenden succesverhalen. De wetenschap blijft echter schermen met onderzoeken die bewijzen dat het werkt of dat het klinkklare onzin is. De heer Koppenaar van de stichting Skepsis, een stichting die zich ten doel stelt buitengewone beweringen aan een kritisch onderzoek te onderwerpen, zegt het volgende over voetreflexologie: ”reflexologie zou moeten werken via zenuwprikkels in de huid van de voet, maar daar is meteen al een groot probleem. Het kan best zijn dat de voet 7000 gevoelsreceptoren heeft, feit blijft dat de voetzool geen onderscheid kan maken tussen een of twee voorwerpen wanneer die minder dan twee centimeter uit elkaar liggen. Op de verschillende voetkaarten liggen de details veel dichter dan twee centimeter bij elkaar. Bovendien, veronderstel eens dat voetzoolstimulatie via een onbekend mechanisme een reflex zou opwekken bij een orgaan elders. Waarom zou dat orgaan dan opeens weer goed moeten gaan functioneren? De gedachte hierachter is kennelijk dat niet goed werkende organen te vergelijken zijn met een radio die het weer doet als je erop slaat.”
Hij haalt ook diverse studies aan waarin het effect van voetreflexologie wordt geminimaliseerd.

Resultaten van voetreflexologie

Een van de meest wetenschappelijk opgezette onderzoeken is recent gedaan in Denemarken. De Koninklijke Deense School voor Geneeskunde hield samen met vijf reflexologieverenigingen een onderzoek onder 220 patiënten met hoofdpijnklachten. 90% van de deelnemers had aangegeven voorgeschreven medicijnen te hebben geslikt de maand voorafgaand aan het onderzoek. 78 Reflexologen gaven de deelnemers over een bepaalde periode voetreflexologiebehandelingen. Drie maanden na afloop van een reeks behandelingen gaf 16% van de deelnemers aan dat de hoofdpijnklachten verdwenen waren en 65% had een significante vermindering van de klachten ervaren.

Conclusie

Voetreflexologie is volop in ontwikkeling. Er zijn veel verschillende vormen van behandelen. Doordat er zoveel verschillende ‘kaarten’ zijn kan het voor de leek wel eens lijken alsof het een bij elkaar geraapt allegaartje is. En voor de sceptici is het ook moeilijk te begrijpen dat er meer dan een manier is. Maar net zoals men het lichaam kan helen door duizenden verschillende vormen: fysiotherapie, Mensendieck, Ayurvedisch, Acupunctuur, Fytotherapie etc, etc. kan men ook op voet het hele lichaam bewerken. En net zoals veel lichaamstherapieën volop in ontwikkeling blijven, zullen er nieuwe ontwikkelingen en kaarten voor de voetreflexologie ontstaan.

Bekijk het webinar met Jessy Jansen.