Grondlegger van massage

Massagegeschiedenis leert je dat een Nederlander aan de wieg heeft gestaan van de westerse massage zoals we deze nu kennen. In Domburg kun je nog een buste van hem vinden in een overwoekerd parkje.

In de 18e eeuw ontstond er in Europa een interesse in fysieke ontwikkeling. De Duitse geestelijke Friedrich Ludwig Jahn (1778-852) spoorde (vooral) mannen aan om meer te bewegen als een manier om het zelfbewustzijn en vertrouwen op te bouwen. Hij richtte de eerste turnvereniging op. Een tijdsgenoot van Jahn de Zweed Per Henrik Ling zag het nut van bewegen vooral als een manier om ziektes of blessures te helen. In zijn methode, de heilgymnastiek zaten ook diverse massagetechnieken die tijdens een sessie werden toegepast. Maar de nadruk lag meer op de oefeningen. Een methode die gezien kan worden als de voorloper van de fysiotherapie.

Per Henrik Ling

Ling leefde van 1776 tot 1839 en was als zodanig wel een voorloper van Mezger maar in zijn tijd was Ling helemaal niet zo bekend en zeker niet zo beroemd als Mezger zou worden. Toch is Per Henrik Ling een veel grotere naam in de massagegeschiedenis.

Johann Georg Mezger groeide op in Amsterdam wat toen een van de minst ontwikkelde en armste steden van Europa was. Nederland was na de Gouden Eeuw ingezakt en na de Franse Bezetting was er niet veel over van het eens zo rijke en bruisende Nederland. Johann’s vader was een Duitse slager die met zijn familie naar Nederland was geëmigreerd. Johann werd na zijn schooltijd gymnastiekleraar. In zijn tijd als gymleraar stapte hij meer en meer over van de ‘Duitse methode’ (van Jahn) naar de ‘Zweedse methode’ (van Ling). Zijn fascinatie voor anatomie en het menselijk lichaam groeide waarop hij besloot geneeskunde te studeren. Zijn proefschrift ‘de behandeling van voetverstuiking met fricties’ gaf zijn interesse voor massage aan.

Koningen en prinsen

Mezger’s roem begon te rijzen nadat hij de Zweedse kroonprins Gustav behandelde waardoor hij na een lange tijd weer zonder krukken kon lopen. Het nieuws sloeg in als een bom. Zweedse artsen reisden naar Nederland af om deze methode van Mezger te leren en hij kreeg de hoogste koninklijke onderscheiding die een buitenlander kon krijgen.

Door deze wonderbaarlijke genezing en doordat in die tijd de hele Europese royalty familie van elkaar was kwam de ene na de andere vorst naar het Amstelhotel in Amsterdam waar Mezger zijn klanten behandelde. De Paus, de keizerin van Oostenrijk, de keizerin van Roemenië, diverse Duitse prinsen, hertogen en graven, de Nederlandse kroonprins en de Russische grootvorst, allemaal werden ze behandeld door de beroemde arts/ masseur. Naast deze vorsten behandelde Mezger ook ‘de gewone mensen’. Een bekende uitspraak van hem laat zien dat hij niet onder de indruk was van titels. Een gravin vond dat ze te lang moest wachten en deed haar beklag:”maar ik ben een gravin.” Mezger antwoordde:”Ik ken geen gravinnen, alleen maar patiënten.” Ook behandelde hij veel armere mensen gratis en gaf hij veel weg. De behandelingen duurden zo’n 6 minuten en hij gaf wel 50 behandelingen per dag.

Al deze visites legden de stad geen windeieren en er werd veel aangedaan om hem voor de stad te behouden maar Mezger besloot na een aantal jaren zijn behandelingen voort te zetten in Wiesbaden en Parijs.

De massagegeschiedenis brengt ons in Domburg

Zoveel aandacht als hij kreeg van buitenlandse artsen zo rustig of zelfs negatief was de benadering van zijn Nederlandse collegae. Op een enkeling na werd zijn methode door de medische wereld met de nek aangekeken.

Johann Georg Mezger zelf was een enorm bescheiden man. Hij gaf geen interviews en gaf zijn nazaten opdracht om alle documentatie te vernietigen. Hierdoor is er weinig bekend gebleven over zijn manier van werken. Zijn laatste werkdagen slijtte hij in Domburg. Deze badplaats ontwikkelde zich dankzij zijn komst. Mezger stierf in 1909 in Parijs en ligt begraven in Oost-Kapelle. In Domburg staat een beeldhouwwerk wat zijn dankbare patiënten voor hem lieten maken een jaar na zijn dood.

Het beeld staat er nog steeds. Weinig mensen die er langslopen weten wie deze man is of wat hij gedaan heeft. Precies zo als hij het gewild zou hebben.

Johann Georg Mezger een van de grondleggers van de klassieke massage. Een stukje massagegeschiedenis waar we best trots op mogen zijn.