Beweging is emotie

Zonder beweging is er geen leven mogelijk. Als je kijkt naar eencellige wezens, dan zie je een uitwisseling van stoffen met de omgeving. Afvalstoffen worden uitgescheiden en voeding wordt opgenomen en verwerkt. Dit transport van stoffen is een interne beweging, zonder welke het leven niet mogelijk zou zijn. Ook is er een primitief systeem van beweging door de ruimte. Eencelligen gaan naar plaatsen waar de omstandigheden gunstig zijn en vertrekken van plaatsen waar omstandigheden ongunstig zijn, bijvoorbeeld wat betreft voeding, licht of temperatuur.

Het menselijk lichaam is een stuk complexer dan dat van eencelligen en kent vele interne bewegingen met een diversiteit aan functies. Denk aan het kloppen van ons hart, om de bloedstroom op gang te houden en ons lichaam te voorzien van stoffen die het nodig heeft en afvalstoffen te kunnen afvoeren. De beweging van de ademhaling, om via onze longen en de bloedsomloop verse zuurstof te kunnen verstrekken aan alle cellen in ons lichaam en koolzuur te kunnen afvoeren. De peristaltiek van het spijsverteringkanaal, waar ons voedsel zo bewerkt wordt dat we het als bouw- of brandstof kunnen gebruiken. Om er enkele te noemen. Bewegingen die, als je de aandacht erop richt, ook goed voelbaar zijn.

Bewegend lichaam

Onder beweging wordt meestal verstaan de mogelijkheid zich door de ruimte te bewegen. Bij mensen werken skelet, spieren, fascia, organen, zintuigen en ons zenuwstelsel hierbij op complexe en indrukwekkende wijze samen. Bij de waarneming van beweging (en houding) is proprioceptie een belangrijk begrip. Op vele plaatsen in het lichaam bevinden zich receptoren, cellen die informatie doorgeven aan het zenuwstelsel, bijvoorbeeld over druk of drukverschillen. Op deze wijze kan je jezelf oriënteren in de ruimte, weet je hoe de houding van je eigen lichaam is, hoe verschillende lichaamsdelen zich ten opzichte van elkaar verhouden en ten opzichte van de grond (belangrijk in verband met vallen!). Lichaamsbewustzijn vergroten begint vaak met het wakker maken van proprioceptie door beweging. Probeer maar eens je lichaam te voelen als je staat. Maak dan 5 minuten kleine verende sprongetjes en voel nog een keer je lichaam. De kans is groot dat je, naast een snellere ademhaling en hartslag in reactie op de inspanning, ook je (delen van) je lichaam beter kunt voelen, omdat receptoren geactiveerd zijn.

Emoties en gevoel

Mensen kunnen denken en emoties ervaren. Beide beïnvloeden ze ons lichaam en onze mogelijkheden tot beweging. Een emotie zoals bijvoorbeeld verdriet, heeft invloed op de houding en het fysieke lichaam (borst ingezakt, blik naar binnen/beneden gekeerd, hoofd naar beneden, tranen, brok in keel, pijnlijke hartstreek, weinig energie).

Emotie betekent letterlijk: energie in beweging. Want een emotie heeft altijd een beweging die je kunt voelen in je lichaam. Emoties ontstaan in principe in reactie op de buitenwereld en zijn bedoeld om gevoeld te worden zodat ze een effect kunnen hebben op keuzes, je gedrag, je leven. Ze zijn bedoeld om tijdelijk te zijn, om ons iets te vertellen om daarna ze weer los te kunnen laten en door te kunnen gaan met ons leven. Wanneer ze niet gevoeld en doorleefd kunnen worden, worden ze vastgezet en heeft dat een effect op het lichaam en op de vrije bewegingsruimte die minder wordt. Je kan het zien aan het lichaam, de plekken waar stilstand, blokkade, vasthouden, spanning zit. Deze plekken belemmeren het benutten van het volledig potentieel dat een ieder tot z’n beschikking heeft. Beweging is leven…

Ook gedachten beïnvloeden het lichaam en zijn beweeglijkheid. Iemand die denkt ‘dat lukt me nooit, ik kan dat niet’ vlak voor het geven van een presentatie, zal hoogst waarschijnlijk zijn stressniveau vergroten. Dat kan voelbaar zijn door een hogere hartslag en ademhaling, een droge mond, klamme handen, een knoop in de maag, trillen, verstijving en minder vrijheid om waar te nemen wat er om je heen gebeurt. Ook basisovertuigingen, zoals ‘ik ben het niet waard om van gehouden te worden’, ‘anderen laten je toch altijd in de steek’, ‘ik ben de beste’, ‘de aanval is de beste verdediging’ om er een paar te noemen, hebben invloed op fysieke houding, gedrag en gevoel. Ze geven richting aan de wijze waarop je in het leven staat.

Het fysieke lichaam, emoties en gedachten beïnvloeden elkaar wederkerig, waarbij er geen hoofdrolspeler aan te geven is. Als massagetherapeuten werken we met het fysieke lichaam vanuit de overtuiging en het vertrouwen dat we daarbij ook de mentale en emotionele aspecten beïnvloeden. Dit is een holistische visie; lichaam een geest zijn onlosmakelijk verbonden. Als je het fysieke lichaam aanraakt, beïnvloed je daarmee ook mentale en emotionele aspecten.

Leven vanuit een holistische visie: een hele uitdaging!

Ondanks het feit dat bijna iedereen ervaringen heeft die een holistische uitgangspunt onderschrijven, is het moeilijk om de verregaande consequenties ervan tot je door te laten dringen. Niet verwonderlijk, gezien het feit dat de splitsing tussen lichaam en geest in onze hele wereld ingebed is. We hebben geneeskunst, die fysiologie, anatomie en pathologie van het lichaam bestudeert en psychiatrie die zich bezig houdt met geestesziekten. De wetenschap, waaronder geneeskunst, heeft veel gehad aan het zgn. ‘reductionistisch denken’: het opdelen van het geheel in kleinere onderdelen ter bestudering. Zo zijn we heel veel te weten gekomen over de wereld en over werking en bouw van het lichaam. Deze werkwijze heeft echter wel een nadeel: je verliest zicht op het geheel en het verband tussen verschillende aspecten. Dit heeft zich diep in ons verankerd.

Als lichaam en geest een geheel zijn, wat betekent dat dan voor mij? Bijvoorbeeld dat ik me realiseer dat fysieke klachten wellicht ook wat vertellen over mijn emotionele en/of mentale gemoedstoestand. Bijvoorbeeld dat ik zorg voor meer beweging als ik merk dat ik veel in mijn hoofd zit, omdat ik dit begrijp als symptoom van een verstoorde balans. Bijvoorbeeld dat ik erop vertrouw dat als ik mijn cliënten steviger op de grond kan laten staan, dat dit ook voelbaar zal zijn in het zelfvertrouwen…

Het is een nooit eindigende uitdaging om meer en meer invulling te kunnen geven aan wat het betekent voor jou: de onlosmakelijke verbinding tussen lichaam en geest.

Wanneer beweging stagneert

Ieder mens komt op aarde met bepaalde eigenschappen en talenten, die je in aanleg hebt meegekregen. In interactie met de omgeving groeit het kind op, ontplooit zich en hanteert het de uitdagingen die het leven stelt, op zijn of haar eigen unieke wijze. Zo groeien we op tot volwassenen, die op een bepaalde manier in het leven staan en verschillende strategieën hebben om hetgeen we tegen komen te hanteren; er zijn patronen te herkennen. Hoe ga je om met teleurstelling, verlies, grenzen stellen, contact, onzekerheid, hulp vragen, uitdagingen, nabijheid etc. etc. Ieder heeft daar zo’n z’n repertoire voor. Deze patronen van omgaan met jezelf en de wereld zijn te herkennen in denken en voelen, maar ook in het lichaam en in het lichaam in beweging. Kenmerkend voor een patroon is dat dit het leven eenvoudiger maakt, je hoeft niet meer te overwegen en te besluiten, het is duidelijk hoe je reageert. Het nadeel is dat je potentieel, bewegingsruimte verliest. Een patroon is een beperking van mogelijkheden.

Bewustzijn ontwikkelen

De volgende indeling van aspecten van de menselijke ervaring is behulpzaam bij het ontwikkelen van bewustzijn over het eigen functioneren. Later kan het ook helpen in het werken met cliënten.

S = Sensatie. De fysieke sensaties; als tinteling, warmte of kou, verstijving, knoop in mijn maag.

E = Emotie. De emoties, als woede, angst, vreugde, verdriet.

D = Denken. De gedachten, overtuigingen, meningen, oordelen.

Ook onderscheiden we een ‘defensie’. Dit is de reactie die ontstaat naar aanleiding van emoties, gedachten en/of sensaties, waarbij het (onbewuste) streven is minder te voelen of iets anders te voelen. Bijvoorbeeld ik hield mijn adem in, ik verstijfde, ik trok mijn schouders op en zette mijn knieën op slot, ik heb een pak koekjes leeggegeten, ik heb ruzie gemaakt. Vaak is de defensie al in gang gezet voordat we de impuls die de aanleiding gaf tot ons bewustzijn hebben kunnen laten doordringen. Razendsnel gaat het! Door bewust te worden van gedachten, gevoelens en emoties kan je op het spoor komen van defensies en gaan onderzoeken wat er achter schuilgaat.

Overigens is er niet altijd een defensie aanwezig, in een geïntegreerde ervaring zijn de oorspronkelijke sensatie, emotie en gedachten beschikbaar, dit wil zeggen dat de persoon al deze aspecten duidelijk kan voelen, waarnemen en benoemen.

Lichaamsgeoriënteerde therapie

Bij lichaamsgeoriënteerde therapie wordt op de eerste plaats gezocht naar de lichamelijke basisstructuur, waarmee we gevoels- en gedachtepatronen in stand houden. Die is te vinden in onder andere onbewuste spierspanning, houdingsafwijkingen, ademhalings- en bewegingspatronen. In de therapie wordt uitgegaan van de functionele eenheid van lichaam en ziel (psyche). Er is dus altijd een wisselwerking tussen die twee. Door goed naar het lichaam te kijken kan de therapeut dus ook een indruk krijgen van de onderliggende problematiek op emotioneel gebied

Waarom lichaamsgeoriënteerde therapie?

In de structuur van het lichaam is de fysieke neerslag terug te vinden van de erfelijkheid, de opvoeding en het milieu. Door ons lichaam te (her-)ontdekken en te beïnvloeden door middel van ademhaling, oefening, massage en beweging, kunnen onbewuste energieën en emoties vrijkomen die een verdere bewustwording en ontwikkeling mogelijk maken. Chronische lichamelijke of psychische klachten kunnen doorbroken worden en eindelijk ‘hun verhaal’ gaan vertellen. Oude en verdrongen pijn kan verwerkt gaan worden en lang opgekropte woede of verdriet kunnen ‘thuis worden gebracht’ waar ze oorspronkelijk zijn ontstaan.

In lichaamsgeoriënteerde therapie komen vaak oude
vastzittende gevoelens uit eerdere perioden in het leven
vrij. De therapeut helpt om de geschikte lichamelijke en
emotionele expressie en verwerking te vinden.

Daarna ontstaat er ruimte en energie voor nieuwe
gevoelens en ideeën. Je oorspronkelijke vrije, levendige
en nieuwsgierige natuur komt weer tot je beschikking
voor je huidige leven en interesses.

Bij verandering is het lichaam het uitgangspunt

Ons lichaam geeft steeds aan wie we zijn, wat we allemaal hebben meegemaakt, waar we nog mee zitten en wat aandacht nodig heeft. Wanneer we middels therapie willen veranderen, dan is ons lichaam een vaak confronterend, maar ook zeer betrouwbaar uitgangspunt en tegelijk een concreet en toetsbaar criterium voor verbetering.

Het veranderingsproces beoogt in het algemeen een toegenomen innerlijke rust, een positiever zelfbeeld, een realistischer beeld van de anderen en de wereld en een duidelijker besef van identiteit en doel in het leven. Met lichaamsgeoriënteerde therapie worden deze innerlijke veranderingen tot in lichaamshouding, energieniveau, gezondheid en uitstraling voelbaar en zichtbaar.
Wil je meer leren over lichaamsgeoriënteerde therapie? Bekijk dan deze opleiding of luister de Esoterra podcast.

Spieren

Spieren zijn het bewegingsorgaan van het lichaam. Zij zijn gemaakt van speciale cellen die in hun lengte kunnen variëren en dat kunnen andere cellen niet. Door spieren kun je lopen, je hand omhoog doen en de tango dansen. Zij zorgen ook dat je longen kunnen ademen, je hart klopt en zij houden al je inwendige organen in beweging.
Maar spieren doen al dat werk niet voor niets. Zij vragen veel energie die je, groot en deels, uit de lucht haalt die je ademt en uit het eten dat je tot je neemt. Ze doen het werk niet alleen. Spieren rekenen op jouw bloedcirculatiesysteem om hen te voeden en om hun afvalstoffen af te voeren. Zij hebben het skelet nodig om omhoog gehouden te worden en zij hebben het zenuwstelsel nodig om hun te vertellen wat zij moeten doen.

Hoe ziet een spier er eigenlijk uit?

Hoe ziet een spier er eigenlijk uit? Er is een variatie in spieren en een variatie in hoe zij er uitzien maar meeste spieren bestaan uit vezels die in bundels liggen gerangschikt en bij elkaar worden gehouden door bindweefsel. Spiervezels en spierbundels worden samen gebundeld in een parallelle richting zoals een handvol stokjes. In feite lijkt elke spiervezel (of spiercel) wel een beetje op een stokje en de spiervezels breiden zich in de volledige lengte van de spier uit. Gaan we nog microscopisch kijken dan zie je dat iedere spiervezel bestaand uit duizenden minivezels en deze mini- vezels bestaan op hun buurt weer uit duizenden spierfilamenten. Deze filamenten helpen de spier om samen te trekken.

Spier- en bindweefsel

Het bindweefsel dat de spieren samenhoud, geven ook vorm aan de spier en binden ook individuele spieren en spierbundels samen. Het bindweefsel zorgt ook dat de spierbundels vastzitten aan het bot/skelet. Als je het gehele lichaam laat verdwijnen met uitzondering van het bindweefsel dan kun je nog steeds de inwendige lichaamsstructuur redelijk goed zien. Aan het einde van een bepaalde spier of in sommige gevallen langs de gehele spier veranderd het bindweefsel in elastisch pezen die spieren verankeren aan botten, organen of aan andere spieren. De plaats waar de pezen de spieren verankeren aan een onbeweeglijk deel van het skelet is waar de spier zijn oorsprong vind en noem je dus de spieroorsprong.

De oorsprong van de spier ligt meestal dicht bij het centrum van het lichaam en verankert de spier. Bijvoorbeeld, de oorsprong van de bicepsspier ligt in de schoudergordel. De plaats waar het andere eind van de spier aan of een botten vast zit, of aan een andere spier, of aan de diepe lagen van huid wordt de spieraanhechting genoemd.

De aanhechting ligt gewoonlijk van het centrum van het lichaam af en activeert lichaamsbeweging. Bijvoorbeeld; de aanhechting van de bicepsspier ligt dichtbij de binnenkant van de elleboog, het ellebooggewricht reageert als de spier samentrekt. Het dikkere, middelste gedeelte van de spier heet de spierbuik.

Je hebt 600 spieren in je lichaam, die ongeveer de helft van je lichaamsgewicht voor hun rekening nemen en iedere spier kan gemasseerd worden op verschillende manieren voor verschillende effecten. Dat is een heleboel soorten massages. Spieren liggen in verschillende lagen; sommigen dieper en zijn moeilijker te bereiken dan andere. Als de buitenste spierlaag ontspannen is worden de dieper liggende spieren makkelijker toegankelijk. Wil je nog meer weten, lees dan dit artikel.

Wat is lichaamsgerichte coaching?

Lichaamsgerichte coaching werkt veel met lichaamswerk. Dit woord is een letterlijke vertaling van het Engelse (of eigenlijk Amerikaanse) ‘BodyWork’. Wanneer we kijken naar de diverse manieren waarop mensen bewegen, dan maken we onderscheid in de vormen van bewegen of ‘lichaamswerk’. Mensen bewegen als ze sporten, hetzij recreatief of op wedstrijdniveau. Er wordt gedanst, ballet beoefend, aan acrobatiek gedaan enz. Deze vormen van werken met het lichaam vallen niet onder het begrip lichaamswerk. Grensgevallen zijn yoga, taiji en qigong en aanverwante vormen van bewegen. Een definitie van Bodywork op Wikipedia luidt:

“Bodywork is a term used in alternative medicine to describe any therapeutic or personal development technique that involves working with the human body in a form involving manipulative therapy, breath work, or energy medicine. In addition bodywork techniques aim to assess or improve posture, promote awareness of the “mind-body connection”, or to manipulate a putative (=vermeend) “energy field” surrounding the human body and a!ecting health”.

Lichaamsgerichte coaching is een manier van bezig zijn met het lichaam, waarbij er altijd aandacht is voor een proces van bewustwording van de connectie tussen lichaam en geest. Verder is er (bijna) veel aandacht voor de adem en voor ‘energie’.

Lichaamswerk en pantsering

Het lichaam van een mens is een weerslag van zijn of haar geschiedenis. Trauma’s, ziekten, ongelukken, bevallingen, werk in een bepaalde houding enz. beïnvloeden de postuur van een mens. Een deel van deze geschiedenis is oud en niet meer als ervaring in het bewustzijn aanwezig. In het Reichiaans lichaamswerk komt de term pantsering voor [Wilhelm Reich was psycho-analyticus en grondlegger van Karakterstructuren]. Met de term ‘pantsering’ wordt aangegeven dat (delen van) het lichaam de functie van een pantser hebben gekregen. Onbewust verdedigen wij ons tegen invloeden van buiten ons lichaam of tegen impulsen van binnenuit. Vooral oude pantsering is vaak zo’n deel van ons geworden dat we het niet meer als zodanig (h)erkennen. We zijn geneigd om te zeggen: “zo zijn wij nu eenmaal”.

Voorbeelden van pantsering:

Door slechte ervaringen in het verleden is moeilijk om nabijheid te ondergaan. Het lichaam maakt zich minder kwetsbaar door te dik worden. Een voorbeeld van ontkenning: het zit in de familie.
De impuls om te huilen wordt onderdrukt. Dit remt de adem en verstrakt mogelijk het gezicht. Een voorbeeld van ontkenning: ik heb wat last van astma, ik kan niet zo diep ademen.
Het uiten van boosheid werd geremd. Het gezicht heeft een bevroren glimlach.
Seksualiteit was in het verleden een ernstig taboe. In het lichaam is een duidelijk scheiding tussen boven- en onderlichaam waar te nemen of het bekken is strak en onbeweeglijk.

Wat kan gebeuren is dat deze pantsering wat scheurtjes gaat vertonen tijdens het beoefenen van lichaamswerk. Je gaat ‘onbekende’ dingen voelen en ervaren, vaak als een donderslag bij heldere hemel of uit het niets. In het licht van bovenstaande definitie wordt dit neerhalen van het pantser als positief aangemerkt. De uitnodiging is om nieuwe ervaringen en gevoelens te verwelkomen. De uitingen kunnen allerlei vormen aannemen: huilen, lachen, trillen, geeuwen, duizeligheid enz. Je zou kunnen zeggen dat de energie die nodig was om het pantser in stand te houden, weer vrij kan gaan stromen en zich als het ware ontlaadt in beweging, trillen, adem of geluid.

De praktijk van lichaamsgerichte coaching

Ervaringen dienen ervaren te worden. Gevoelens dienen gevoeld te worden. Deze opmerking is een aansporing om niet (direct) te gaan analyseren. Door je af te vragen waar gevoelens vandaan komen ga je met je aandacht in je denken en creëer je een verhaal over wat je voelt. Daarmee verlies je het contact met je lichaam, met je adem en met de ervaring. Dus probeer zo dicht mogelijk met je aandacht en gewaarwording bij de ervaring te blijven. Als de gevoelens je overspoelen, aarzel dan niet om hulp van therapeut of coach te vragen.

Door jezelf de gelegenheid te geven om het lichaamswerk ten volle te ervaren maak je jezelf levendiger en aanweziger. Het leven wordt kleurrijker. Als je dit interessant vindt; kijk dan eens bij onze Opleiding Bodymind Coach of lichaamsgericht therapeut. Of luister een van onze podcasts.

De slag der hormonen

Ken Wilber noemt in zijn boek ‘Een korte geschiedenis van de mensheid’ (aanrader) het hormoon testosteron “het voortplanten en vermoorden hormoon” (OK, hij zegt letterlijk “fuck it or kill it”). Ook heeft hij gezegd: “Civilization is a competition to overcome testosterone.” Ik moest eraan denken toen ik de Oudejaarsconferentie van Claudia de Breij zag. Ze had het over de gevallen sterren van 2022. Een hele lijst van celebrities is van het voetstuk gedonderd. De meesten waren mannen maar ook wel een paar vrouwen die in het afgelopen jaar grensoverschrijdend gedrag zouden hebben vertoond.

Over grenzen gaan

Seksueel grensoverschrijdend maar ook een aantal qua agressie. De Ali B’s en de Mathijssen zeg maar. Al dient de volledigheid te vermelden dat niemand nog veroordeeld is. En dat ga ik ook niet doen. Ik geef net als Ken Wilber, de schuld aan het hormoon testosteron. Sowieso creert testosteron een hoger libido en stemmingswisselingen.

Vrijwel alles in de evolutie heeft zijn functie of in ieder geval zijn bestaansrecht. Testosteron zorgt er volgens Wilber voor dat het nageslacht de grootste kans heeft om voort te bestaan. Zoveel mogelijk voortplanten en alle concurrentie vermoorden. Net als de leeuw die de welpjes van zijn voortganger schijnt te doden. Zo heeft de moeder alle aandacht in hem en zijn nageslacht. Wat daardoor weer meer overlevingskansen heeft.

“Je testosteron vraagt zich of hoe jij in godsnaam met dit MAVO 2 niveau aan durft te komen!”

MAVO 2 niveau

In de huidige maatschappij worden er in rap tempo andere eisen gesteld om te overleven. Je ziet het ook aan de talloze leiderschapstrainingen. Vroeger had je een grote bek nodig en moest je met de vuist op tafel slaan. “Volg mij!” en iedereen vroeg waarheen in plaats van waarom. Nu dien je als leider empathisch te zijn, faciliterend en supportive. Jezelf wegcijferen en je personeel laten stralen. Nou daar heb je met je testosteron niks aan. Je testosteron vraagt zich of hoe jij in godsnaam met dit MAVO 2 niveau aan durft te komen!

Nee als er 1 ding duidelijk wordt is het dat we als maatschappij hier niet meer in mee gaan. En dat is voor de een makkelijker dan de ander. De maatschappij is bezig om testosteron te overwinnen. Oxytocine, het knuffelhormoon, daar hebben we meer van nodig. Oxytocine is veel meer een verbindend hormoon wat bijvoorbeeld vrijkomt bij borstvoeding, vrijen, verbinden. Ook al is oxytocine niet zaligmakend.

Bewust in balans

Uiteindelijk is het weer zaak om balans te vinden. Als persoon en als maatschappij. Als testosteron bijdraagt aan voortplanting dan mag het, met mate, best deze tijd overleven. In het boek ‘How to manage your DICK’ waarin DICK ‘uiteraard’ staat voor Destructive Impulses Cyber Kynetics geeft Sean O’Reilly aan dat je testosteron naar binnen kunt keren en ombuigen tot positieve, krachtige energie die je hogere chakra’s kan voeden.

En net zoals je bij mindfulness leert dat je niet je gedachtes bent, bij lichaamswerk dat je niet je emoties bent zodat je er los naar kunt kijken, ben je ook niet je hormonen.

Stefan van Rossum

Instemmen of afstemmen

Mijn collega vertelde me dat een kennis van haar, ook masseur, altijd exact dezelfde massage geeft. En dat al meer dan tien jaar. Als mijn collega vraagt waarom, geeft de masseur aan dat er een gedachtegoed achter zit wat ze wil respecteren. Verder geeft ze aan dat het voor de cliënt fijn kan zijn als die weet wat er gaat komen. “Dan kun je beter ontspannen!” De kracht van herhaling. Loslaten.

Rigide of consequent?

Het doet me denken aan een saunadirecteur die ik ooit sprak. Als sollicitatieprocedure moest de directeur gemasseerd worden en als er links iets anders werd gedaan dan rechts, kon hij/zij de baan wel vergeten. Na dat gesprek nam ik me voor om extra goed op te letten of ik wel synchroon en symmetrisch masseer.

Totdat ik een Esalenmassage kreeg. Heerlijk maar volledig assymetrisch en onnavolgbaar. Dat bleek ook de bedoeling te zijn. Door niet volgens vaste patronen te masseren, kan de cliënt het niet volgen en komt hij/zij/het uit het hoofd. Loslaten.

McDonaldskwaliteit

Ooit volgde ik een stoelmassagecursus waarbij je ook altijd exact dezelfde volgorde moest aanhouden in precies dezelfde tijd. Thuis oefenen met een stopwatch ernaast want “zo kun je overal op de wereld dezelfde massage krijgen en dus dezelfde kwaliteit!” Het deed me denken aan mijn stiefzoon die waar we ook op vakantie zijn, het liefst naar McDonalds wil.

Wij eten dan netjes mee maar inderdaad: overal exact hetzelfde. Geen lokale pizza of versgebakken Vlaamse friet maar een bakje McNuggets.
Tja welke kwaliteit is er dan geborgd?

Welk gedachtegoed

Als ik terugdenk aan de onderbouwing de massage te blijven doen zoals je geleerd hebt, vraag ik me af of dat gedachtegoed een bijzondere volgorde in zich heeft die als een alchemistisch proces, een bepaalde reactie bij een mens oproept? Net als je bij het koken eerst de ui fruit en niet pas op het laatst toevoegt? Zou er een (geheime) volgorde van grepen zijn die een bepaalde reactie oproepen? Eerst een kneding van onder naar boven, dan rechtsomdraaien en 10 seconden druk geven met je middelste vinger en… tadaa!

Uiteraard heeft massage logica en bepaalde orde. Natuurwetten zoals ik ze noem. Zo vinden de meeste mensen het prettig als je eerst een groter oppervlakte masseert voor je meer puntig de diepte ingaat. Maar dat is eerder vanzelfsprekend. Dat doen beginnende masseurs ook direct goed.

“Als je twee jaar na je opleiding nog precies hetzelfde masseert zoals je het geleerd hebt, doe je iets verkeerd.”
James Earls

Uit je hoofd, in je lijf

Nu moet ik toegeven dat voor mij een vaste route aanhouden een zware opgave is. En ik zou na tien keer hetzelfde doen een ander baantje zoeken met meer diversiteit en uitdaging. Als ik moet masseren met een vaste route ga ik in mijn hoofd nadenken over de volgorde. Met de chaos in mijn hoofd kost dat nog aardig wat aandacht en energie. Aandacht die ik dan niet bij mijn handen of cliënt kan hebben.

Mijn liefde voor dit vak bestaat uit de afstemming. De verwondering dat al onze lijven vrijwel dezelfde componenten hebben (twee scapula, bijna dezelfde organen, etc.) maar dat we toch allemaal weer heel anders in ons vel zitten. En dat dit ook nog eens per moment wisselt. Maandagochtend zat ik anders in mijn vel dan nu (vrijdagmiddag). Ik geniet van het afstemmen in de intake over wat de behoeftes van de client zijn. Ik voel met mijn handen en aandacht wat er speelt in het lijf en ga daar op in. Zit de linkerschouder vast, dan krijgt die andere aandacht dan de wat lossere rechterschouder.

Massageprotocol

James Earls zei “als je twee jaar na je opleiding nog precies hetzelfde masseert zoals je het geleerd hebt, doe je iets verkeerd.” Hij floepte het eruit op een van onze cursussen waar hij gastdocent was. Snel keek hij mijn kant op, zich realiserend dat wij misschien een andere visie hebben. Maar ik vond het een prikkelende uitdaging met een grote kern van waarheid.

Masseren is in mijn opinie namelijk nooit hetzelfde, ook niet een ooit door iemand anders bedacht concept. Ik ga mijn cliënten niet lastigvallen met een gedachtegoed waar ik om onduidelijke redenen aan vast wil houden. Ik ga elke keer met open vizier in contact. Elke keer spannend maar na mate ik meer en meer vertrouwen voel, me realiserend dat dit voor beide partijen de beste aanpak is. De kwaliteit is wisselend maar altijd stukken hoger dan een lauwe McChicken.

Stefan van Rossum

3D Fascia Stretching

Al enkele jaren is er een zeer succesvolle fasciagerichte methode; fascia stretching. Nu is deze aanpak eindelijk ook in Nederland te leren. In de Cursus 3D Fascia Stretching leert ervaren lichaamswerker en -docent Mireille Leeflang je een effectieve basis van fascia stretching.

Fascia strekkingen?

Fascia is een complex netwerk van bindweefsel wat alles in lichaam met elkaar verbindt. Dit maakt het ook essentieel voor elke lichaamswerker. Wil je meer weten over fascia? Luister hier naar de Esoterra podcast interview met Robert Schleip of bekijk hier een video van de ontwikkelaars van fascia stretching. Het strekken van de fascia is een hele andere discipline dan strekkingen van spieren en het effect van de fasciale strekkingen is ook vele malen groter. Juist omdat het een netwerk is waarbij alles met elkaar verbonden is. In deze cursus leer je de werking van fasciale strekkingen, het effect, een juiste annamnese (inclusief contra-indicaties) en een juiste uitvoering van de strekkingen. Hiermee heb je een aanvullende behandelwijze geleerd die voor veel cliënten een grote toegevoegde waarde kan zijn. De Range of Motion (ROM) bepaalt voor veel mensen hun gevoel van vitaliteit en is voor sporters een belangrijke factor in de ervaring van hun sport (amateurs) en/of het effect van hun prestaties.

Fascia en Range of Motion

Fascia is een netwerk in je lijf ook wel je zachte skelet genoemd, wat je hele lijf voedt, informeert en verbindt. Maar net als een te strak pak kan het je bewegingsruimte beïnvloeden.
Door de fascia op te rekken creëer je direct meer ruimte in het lijf. En de perceptie (gevoelservaring) van het lijf.

Voor wie?

Fascia stretching wordt veel gebruikt in de sport. Als voorbereiding of warming up, als cooling down maar ook als integraal onderdeel van de fysieke optimalisering van de (top)sporter. Voor vrijwel elke sport is een soepel en flexibel lichaam essentieel. Denk maar een golfer die afslaat, een basketballer of een voetballer.

Robin Mayberry

Leef vitaal en mét je hele lijf!

Naast deze groep is er een groeiende behoefte aan rekken en strekken bij andere doelgroepen. Denk hierbij aan ouderen die flexibel en mobiel willen blijven. Mensen die langdurig zittend werk doen. Je kunt de rekoefeningen integreren in je massage maar je kunt ook een lossen reksessie aanbieden. In Amerika zijn er talloze ‘rekwinkels’ waar je gerekt kunt worden. Bekijk deze video van Stretchlab.
Wil je meer lezen of horen over fascia? Lees hier de blog ‘wat is fascia?‘ of luister hier de podcast met onze andere fascia expert, Menno Dam. Tot slot kun je het fascia webinar met Mathilde Vlotman terugkijken. Menno en Mathilde geven samen de opleiding fascia therapeut.

Laatst was ik op een meeting voor duurzame ondernemers. We zaten met allerlei sociale, ideologische bedrijven. Grote en klein. We hadden het over de impact van je bedrijf. Tony Chocolonely wil bijvoorbeeld niet alleen profit maken maar heeft ook een doel (purpose). De profit van Tony is het aantal verkochte chocoladerepen maar de purpose is een slaafvrije chocoladehandel. Als je dan profit en purpose vermenigvuldigt kom je op de jmpact die je als bedrijf maakt. Bij Tony is de impact van de verkochte repen dat ze zoveel extra geld aan boeren hebben kunnen uitbetalen. Een ander voorbeeld dat werd gegeven was de impact die Netflix wil halen. In het begin wilden ze zoveel mogelijk abonnees. Nu willen ze dat de abonnees een bepaald aantal uren per dag of week Netflix kijken.

De duurzame ondernemers kwamen direct in opstand. TV kijken is toch niet goed? Nu is Netflix natuurlijk ook geen wereldverbeteraar. Maar is Netflixen eigenlijk wel zo slecht?

Ik gaf aan dat wij als gezin geregeld filmavond hebben, wat een hoogtepunt voor de kids is. Er wordt popcorn gemaakt, een gezellige familiefilm uitgekozen en papa en mama mogen dan niet op hun telefoon kijken anders vinden ze het niet meer leuk. Dat werd niet positief ontvangen. “Ga een spelletje spelen met je kinderen” vond iemand.

Ik kom uit de tijd dat TV er alleen s ’avonds en op woensdagmiddag was en dat TV kijken slecht voor je was. “ga naar buiten of pak een boek” hoor ik mijn moeder zeggen. In plaats van verveeld voor de buis hangen. Het druist misschien ook wel in tegen onze calvinistische inborst om zomaar inactief te zijn. Nu zijn de tijden veranderd en is TV kijken misschien de minst slechte optie van alles wat je als kind kunt doen. De fysiologische belasting van de kids als ze op hun tablet gamen is vele malen ongezonder dan op de bank hangend TV kijken; voorovergebogen starend naar een klein scherm. Of op de telefoon al swipend met de duimen.

Thomas Metzinger beschreef in zijn boek ‘De Egotunnel, hersenonderzoek en de mythe van het zelf’ dat stellen in de loop der jaren zo naar elkaar toe groeien dat ze soms een eenheid lijken door elke nacht naast elkaar in hetzelfde bed te slapen. Onbewust wisselen we allerlei ‘informatie’ uit en worden we samen één. Juist als we samen niks doen. Net als met het gezin op de bank.

Onze filmavonden, soms ook op een regenachtige zondagmiddag, brengt ons gezin eigenlijk het dichtstbij wat onze mede zoogdieren allemaal graag doen. Lekker tegen elkaar aan hangen en niks doen. Beetje herkauwen of hangen. De balans tussen actie en ontspanning is bij de dieren 1 op 7. Dus 1 uur inspanning en dan 7 uur niks doen. Welk mens leeft volgens dit ritme wat in de rest van de zoogdierenwereld gewoongoed is?

Onze kinderen drinken in één keer hun limonade op en kruipen op en tussen ons in. Even turen we gezamenlijk anderhalf uur naar hetzelfde scherm. Zonder iets te doen of te hoeven. Eigenlijk is het nog helemaal zo slecht nog niet dat TV kijken.

Stefan van Rossum

Ken je die uitdrukking of gebruik je het zelf wel eens? “Ik heb het een plek gegeven.” We bedoelen daar dan mee: “Ik ben ervoor in therapie geweest” of “Ik ben er mee aan de slag gegaan en het is goed zo!” Soms hebben ‘we er naar gekeken’ en voor sommigen is een stevig gesprek met iemand voldoende of het lezen van een zelfhulp book. Het klinkt altijd zo vredig en bewust. Waarom zou je er dan weer over beginnen? Waarom in het verleden blijven roeren? Geef het een plek en ‘move on’.

Het werkt alleen niet!!

Je kunt een trauma of een vervelende gebeurtenis niet een plek geven waar je nooit meer mee te maken krijgt. Het blijft een deel van je. Hoeveel therapie je ook gehad hebt. Hoe ik dat weet? Omdat ik nu 52 ben, duizenden uren therapie en groeiprocessen heb gehad en uiteindelijk nog steeds met dezelfde issues rondloopt. Godzijdank heb ik daar wel een grote ontwikkeling in gemaakt. Juist door het niet een plekje te geven maar het elke keer weer aan te pakken.

The matrix

In de film The Matrix werd je met een kabel in je hoofd op een computer aangesloten en daarmee kon je allerlei kennis en vaardigheden uploaden. Na het uploaden was je opeens een begenadigd karateka. Ook kon je zaken uit je brein downloaden. Dat zou mooi zijn; al je ellende op een externe schijf plaatsen. Dat is pas iets een plek geven.

Er mee zijn

Iets heftigs meemaken, iets wat je vormt, geef je geen plek op een plank ergens in een schuur. Dat groeit mee. En elke levensfase verandert het waardoor het weer naar bovenkomt. Het is iets wat altijd aanwezig blijft en wat je beter niet weg kunt stoppen maar waar je ‘mee kunt zijn’. Het blijft pijn doen maar ik kan het aan. Het overvalt me niet of ik reageer niet vanuit een trauma. Dat is het streven als je het mij vraagt.

Waarom het een plek geven?

Voor veel mensen is deze uitdrukking een zelfgekozen strategie om niet weer een gevoelig onderwerp aan te snijden. Daarmee is direct het bewijs geleverd dat iets een plekje geven niet werkt. Nogmaals je hoeft niet elke keer weer gevoelige trauma’s op te rakelen. Die aanpak is inmiddels achterhaald en er zijn genoeg methodes waarbij je zonder terug te hoeven gaan met heling aan de slag kunt.

Als een litteken

Iets wat je is overkomen, blijft als een litteken aan je hangen. Of je het nu leuk vindt of niet. Geef je zo’n wond goede verzorging dan kan het helen maar verwaarloos je de wond, dan kan het gaan etteren of ontsteken en groter of chronisch worden. Is het geheeld en is er alleen een litteken over dan kan dat litteken af en toe blijven trekken, jeuken of gevoelig zijn. Net als iets wat je hebt meegemaakt en je emotioneel nog kan raken ook al is de wond geheeld.

Defensieve reactie

Veel mensen gebruiken het als manier om niet in een pijnlijke gebeurtenis te gaan graven en dat is vaak juist waar mensen voor komen bij een (massage)therapeut. Daarom is het goed om alert te zijn op deze uitdrukking en te voelen of er nog pijn zit die aandacht mag hebben. Misschien kun je de client uitnodigen om te kijken waar het trauma eerder een plek heeft gekregen en of het nog steeds ok is zo, of dat er een nieuwe plek aan gegeven mag worden. Ergens waar het niet gaat rotten of ontsteken. Misschien een plek niet in een donkere kelder achteraf maar op een plek waar het zich af en toe gezien kan voelen.

Wat is de winst?

“Wat heb ik aan al die therapie gehad?” is de favoriete vraag van mijn beste vriend die nog nooit 1 uur in een praktijk is geweest. Als ik nog met hetzelfde thema stoei, heb ik dan niets geleerd of ontwikkeld? Natuurlijk wel. Ik durf nu zelfs een column te schrijven in een vakblad. Dat zou ik vroeger nooit gedurfd hebben. “Wie ben ik?” “Wat gaan ze er van vinden?” “Wat als het niet goed is?” Nu wens ik nog steeds dat je dit artikel aardig vond, maar is dat niet het geval dan mag je me gerust mailen met feedback en zal ik er niet, zoals vroeger, dagen van wakker liggen. Een kleine stap voor de mensheid, voor mij een grote ontwikkeling.

Stefan van Rossum

Op Netflix is nu de film ‘Wonder’ te zien. Ik keek hem afgelopen zondag met mijn twee zoons van 8 en 9. Wonder is gelabeld als familiefilm dus ideaal om samen op de bank te hangen en zelfgemaakte popcorn te eten.

De film gaat over een jongetje dat met een afwijking in zijn gezicht wordt geboren en hij moet diverse malen geopereerd worden om te kunnen overleven. Daarbij is zijn gezicht vervormd. Iets wat je meteen ziet. Littekens, rare oren en hangende ogen. Als je hem ziet, valt het meteen op. Dan hebben we als mens twee primaire reacties; we schrikken en blijven geschrokken staren of we schrikken en kijken snel weg. Kinderen plagen hem en hij loopt het liefst met een helm van een ruimtepak op over straat. Zijn favoriete dag is Halloween want dan kan hij verkleed als de rest en onherkenbaar over straat en is hij, eindelijk, net als de andere mensen.

Ik vroeg me af waarom ik zo geraakt werd door de film. Ik heb geen enkele afwijking aan mijn lijf. Wat me raakte was dat het me zo duidelijk werd dat we allemaal, en ik ook, littekens oplopen en daarmee te dealen hebben. Sommige zijn zichtbaar, andere niet. Sommige komen direct bij je geboorte, andere veel later. Ze ontstaan door je ouders, je broer of zus, ooms, tantes, klasgenoten of wildvreemden. En veel littekens komen van onszelf. Zelf ben ik niet altijd even aardig tegen mezelf geweest en was veel van wat ik deed stom, lomp of achterlijk.

Het jochie uit de film had het nadeel dat zijn littekens direct zichtbaar waren. De buitenwereld reageerde daar op. De helm van zijn astronautenpak droeg hij tegen de bescherming van de buitenwereld. Maar in de loop der jaren had hij door de reacties van de buitenwereld ook flinke littekens van binnen gekregen. Gelukkig werd hij door zijn klasgenootjes steeds meer geaccepteerd en leefde hij in de film nog lang en gelukkig. Hopelijk kunnen zijn littekens aan de binnenkant ook wat verzachten en meegroeien al zal hij nog vaak in pijnlijke situaties komen.

Iedereen is getekend door het leven. Vaak doen we ons best om die juist zo min mogelijk te laten zien en komen we pas naar buiten als iedereen verkleed is.