Instemmen of afstemmen

Mijn collega vertelde me dat een kennis van haar, ook masseur, altijd exact dezelfde massage geeft. En dat al meer dan tien jaar. Als mijn collega vraagt waarom, geeft de masseur aan dat er een gedachtegoed achter zit wat ze wil respecteren. Verder geeft ze aan dat het voor de cliënt fijn kan zijn als die weet wat er gaat komen. “Dan kun je beter ontspannen!” De kracht van herhaling. Loslaten.

Rigide of consequent?

Het doet me denken aan een saunadirecteur die ik ooit sprak. Als sollicitatieprocedure moest de directeur gemasseerd worden en als er links iets anders werd gedaan dan rechts, kon hij/zij de baan wel vergeten. Na dat gesprek nam ik me voor om extra goed op te letten of ik wel synchroon en symmetrisch masseer.

Totdat ik een Esalenmassage kreeg. Heerlijk maar volledig assymetrisch en onnavolgbaar. Dat bleek ook de bedoeling te zijn. Door niet volgens vaste patronen te masseren, kan de cliënt het niet volgen en komt hij/zij/het uit het hoofd. Loslaten.

McDonaldskwaliteit

Ooit volgde ik een stoelmassagecursus waarbij je ook altijd exact dezelfde volgorde moest aanhouden in precies dezelfde tijd. Thuis oefenen met een stopwatch ernaast want “zo kun je overal op de wereld dezelfde massage krijgen en dus dezelfde kwaliteit!” Het deed me denken aan mijn stiefzoon die waar we ook op vakantie zijn, het liefst naar McDonalds wil.

Wij eten dan netjes mee maar inderdaad: overal exact hetzelfde. Geen lokale pizza of versgebakken Vlaamse friet maar een bakje McNuggets.
Tja welke kwaliteit is er dan geborgd?

Welk gedachtegoed

Als ik terugdenk aan de onderbouwing de massage te blijven doen zoals je geleerd hebt, vraag ik me af of dat gedachtegoed een bijzondere volgorde in zich heeft die als een alchemistisch proces, een bepaalde reactie bij een mens oproept? Net als je bij het koken eerst de ui fruit en niet pas op het laatst toevoegt? Zou er een (geheime) volgorde van grepen zijn die een bepaalde reactie oproepen? Eerst een kneding van onder naar boven, dan rechtsomdraaien en 10 seconden druk geven met je middelste vinger en… tadaa!

Uiteraard heeft massage logica en bepaalde orde. Natuurwetten zoals ik ze noem. Zo vinden de meeste mensen het prettig als je eerst een groter oppervlakte masseert voor je meer puntig de diepte ingaat. Maar dat is eerder vanzelfsprekend. Dat doen beginnende masseurs ook direct goed.

Uit je hoofd, in je lijf

Nu moet ik toegeven dat voor mij een vaste route aanhouden een zware opgave is. En ik zou na tien keer hetzelfde doen een ander baantje zoeken met meer diversiteit en uitdaging. Als ik moet masseren met een vaste route ga ik in mijn hoofd nadenken over de volgorde. Met de chaos in mijn hoofd kost dat nog aardig wat aandacht en energie. Aandacht die ik dan niet bij mijn handen of cliënt kan hebben.

Mijn liefde voor dit vak bestaat uit de afstemming. De verwondering dat al onze lijven vrijwel dezelfde componenten hebben (twee scapula, bijna dezelfde organen, etc.) maar dat we toch allemaal weer heel anders in ons vel zitten. En dat dit ook nog eens per moment wisselt. Maandagochtend zat ik anders in mijn vel dan nu (vrijdagmiddag). Ik geniet van het afstemmen in de intake over wat de behoeftes van de client zijn. Ik voel met mijn handen en aandacht wat er speelt in het lijf en ga daar op in. Zit de linkerschouder vast, dan krijgt die andere aandacht dan de wat lossere rechterschouder.

Massageprotocol

James Earls zei “als je twee jaar na je opleiding nog precies hetzelfde masseert zoals je het geleerd hebt, doe je iets verkeerd.” Hij floepte het eruit op een van onze cursussen waar hij gastdocent was. Snel keek hij mijn kant op, zich realiserend dat wij misschien een andere visie hebben. Maar ik vond het een prikkelende uitdaging met een grote kern van waarheid.

Masseren is in mijn opinie namelijk nooit hetzelfde, ook niet een ooit door iemand anders bedacht concept. Ik ga mijn cliënten niet lastigvallen met een gedachtegoed waar ik om onduidelijke redenen aan vast wil houden. Ik ga elke keer met open vizier in contact. Elke keer spannend maar na mate ik meer en meer vertrouwen voel, me realiserend dat dit voor beide partijen de beste aanpak is. De kwaliteit is wisselend maar altijd stukken hoger dan een lauwe McChicken.

Stefan van Rossum

3D Fascia Stretching

Al enkele jaren is er een zeer succesvolle fasciagerichte methode; fascia stretching. Nu is deze aanpak eindelijk ook in Nederland te leren. In de Cursus 3D Fascia Stretching leert ervaren lichaamswerker en -docent Mireille Leeflang je een effectieve basis van fascia stretching.

Fascia strekkingen?

Fascia is een complex netwerk van bindweefsel wat alles  in lichaam met elkaar verbindt. Dit maakt het ook essentieel voor elke lichaamswerker. Wil je meer weten over fascia? Luister hier naar de Esoterra podcast interview met Robert Schleip of bekijk hier een video van de ontwikkelaars van fascia stretching. Het strekken van de fascia is een hele andere discipline dan strekkingen van spieren en het effect van de fasciale strekkingen is ook vele malen groter. Juist omdat het een netwerk is waarbij alles met elkaar verbonden is. In deze cursus leer je de werking van fasciale strekkingen, het effect, een juiste annamnese (inclusief contra-indicaties) en een juiste uitvoering van de strekkingen.  Hiermee heb je een aanvullende behandelwijze geleerd die voor veel cliënten een grote toegevoegde waarde kan zijn. De Range of Motion (ROM) bepaalt voor veel mensen hun gevoel van vitaliteit en is voor sporters een belangrijke factor in de ervaring van hun sport (amateurs) en/of het effect van hun prestaties.

Leef vitaal en mét je hele lijf!

Naast deze groep is er een groeiende behoefte aan rekken en strekken bij andere doelgroepen. Denk hierbij aan ouderen die flexibel en mobiel willen blijven. Mensen die langdurig zittend werk doen. Je kunt de rekoefeningen integreren in je massage maar je kunt ook een lossen reksessie aanbieden. In Amerika zijn er talloze ‘rekwinkels’ waar je gerekt kunt worden. Bekijk deze video van Stretchlab.
Wil je meer lezen of horen over fascia? Lees hier de blog ‘wat is fascia?‘ of luister hier de podcast met onze andere fascia expert, Menno Dam. Tot slot kun je het fascia webinar met Mathilde Vlotman terugkijken. Menno en Mathilde geven samen de opleiding fascia therapeut.

Wat is Feldenkrais?

Het is een praktische en efficiënte methode om te leren hoe je over meer van je eigen bewegingsmogelijkheden kunt beschikken. Aandacht is een belangrijk aspect in de lessen, je zou het daarmee ‘Mindfulness in Beweging’ kunnen noemen. Veel bewegingen – groot en klein – zijn zo vanzelfsprekend, dat we ze achteloos maken. Dag in dag uit, zonder erbij na te denken. En we merken niet of die bewegingen ons lichaam belasten of niet. Onze aandacht ligt bij wát we moeten doen, niet bij hóe we bewegen. Deze methode kijkt juist naar het hóe.

Feldenkrais is een leerproces:

We ontdekken hoe we bewegen, via nieuwe en ongewone, eenvoudige en speelse bewegingscombinaties (liggend of zittend op de grond).
We ervaren waarin we onszelf belemmeren en hoe we óók kunnen bewegen. We worden ons bewust van de manier waarop bewegingen verlopen, van de relatie tussen skelet, spieren, zenuwstelsel en onze manier van waarnemen, voelen en denken. We leren hoe een beweging efficiënter, gemakkelijker en vloeiender is te maken. Dit zelf ervaren en ontdekken – organisch leren – kenmerkt deze methode.
Feldenkrais gaat uit van de eenheid van lichaam en geest: Een verandering in bewegen leidt tot een verandering in denken, waarnemen en voelen. En andersom. Moshé Feldenkrais koos voor ingang via het fysieke omdat daar veranderingen gemakkelijker waar te nemen zijn.

Laatst was ik op een meeting voor duurzame ondernemers. We zaten met allerlei sociale, ideologische bedrijven. Grote en klein. We hadden het over de impact van je bedrijf. Tony Chocolonely wil bijvoorbeeld niet alleen profit maken maar heeft ook een doel (purpose). De profit van Tony is het aantal verkochte chocoladerepen maar de purpose is een slaafvrije chocoladehandel. Als je dan profit en purpose vermenigvuldigt kom je op de jmpact die je als bedrijf maakt. Bij Tony is de impact van de verkochte repen dat ze zoveel extra geld aan boeren hebben kunnen uitbetalen. Een ander voorbeeld dat werd gegeven was de impact die Netflix wil halen. In het begin wilden ze  zoveel mogelijk abonnees. Nu willen ze dat de abonnees een bepaald aantal uren per dag of week Netflix kijken.

De duurzame ondernemers kwamen direct in opstand. TV kijken is toch niet goed? Nu is Netflix natuurlijk ook geen wereldverbeteraar. Maar is Netflixen eigenlijk wel zo slecht?

Ik gaf aan dat wij als gezin geregeld filmavond hebben, wat een hoogtepunt voor de kids is. Er wordt popcorn gemaakt, een gezellige familiefilm uitgekozen en papa en mama mogen dan niet op hun telefoon kijken anders vinden ze het niet meer leuk. Dat werd niet positief ontvangen. “Ga een spelletje spelen met je kinderen” vond iemand.

Ik kom uit de tijd dat TV er alleen s ’avonds en op woensdagmiddag was en dat TV kijken slecht voor je was. “ga naar buiten of pak een boek” hoor ik mijn moeder zeggen. In plaats van verveeld voor de buis hangen. Het druist misschien ook wel in tegen onze calvinistische inborst om zomaar inactief te zijn. Nu zijn de tijden veranderd en is TV kijken misschien de minst slechte optie van alles wat je als kind kunt doen. De fysiologische belasting van de kids als ze op hun tablet gamen is vele malen ongezonder dan op de bank hangend TV kijken; voorovergebogen starend naar een klein scherm. Of op de telefoon al swipend met de duimen.

Thomas Metzinger beschreef in zijn boek ‘De Egotunnel, hersenonderzoek en de mythe van het zelf’ dat stellen in de loop der jaren zo naar elkaar toe groeien dat ze soms een eenheid lijken door elke nacht naast elkaar in hetzelfde bed te slapen. Onbewust wisselen we allerlei ‘informatie’ uit en worden we samen één. Juist als we samen niks doen. Net als met het gezin op de bank.

Onze filmavonden, soms ook op een regenachtige zondagmiddag, brengt ons gezin eigenlijk het dichtstbij wat onze mede zoogdieren allemaal graag doen. Lekker tegen elkaar aan hangen en niks doen. Beetje herkauwen of hangen. De balans tussen actie en ontspanning is bij de dieren 1 op 7. Dus 1 uur inspanning en dan 7 uur niks doen. Welk mens leeft volgens dit ritme wat in de rest van de zoogdierenwereld gewoongoed is?

Onze kinderen drinken in één keer hun limonade op en kruipen op en tussen ons in. Even turen we gezamenlijk anderhalf uur naar hetzelfde scherm. Zonder iets te doen of te hoeven. Eigenlijk is het nog helemaal zo slecht nog niet dat TV kijken.

Stefan van Rossum

Ken je die uitdrukking of gebruik je het zelf wel eens? “Ik heb het een plek gegeven.” We bedoelen daar dan mee: “Ik ben ervoor in therapie geweest” of “Ik ben er mee aan de slag gegaan en het is goed zo!” Soms hebben ‘we er naar gekeken’ en voor sommigen is een stevig gesprek met iemand voldoende of het lezen van een zelfhulp book. Het klinkt altijd zo vredig en bewust. Waarom zou je er dan weer over beginnen? Waarom in het verleden blijven roeren? Geef het een plek en ‘move on’.

Het werkt alleen niet!!

Je kunt een trauma of een vervelende gebeurtenis niet een plek geven waar je nooit meer mee te maken krijgt. Het blijft een deel van je. Hoeveel therapie je ook gehad hebt. Hoe ik dat weet? Omdat ik nu 52 ben, duizenden uren therapie en groeiprocessen heb gehad en uiteindelijk nog steeds met dezelfde issues rondloopt. Godzijdank heb ik daar wel een grote ontwikkeling in gemaakt. Juist door het niet een plekje te geven maar het elke keer weer aan te pakken.

The matrix

In de film The Matrix werd je met een kabel in je hoofd op een computer aangesloten en daarmee kon je allerlei kennis en vaardigheden uploaden. Na het uploaden was je opeens een begenadigd karateka. Ook kon je zaken uit je brein downloaden. Dat zou mooi zijn; al je ellende op een externe schijf plaatsen. Dat is pas iets een plek geven.

Er mee zijn

Iets heftigs meemaken, iets wat je vormt, geef je geen plek op een plank ergens in een schuur. Dat groeit mee. En elke levensfase verandert het waardoor het weer naar bovenkomt. Het is iets wat altijd aanwezig blijft en wat je beter niet weg kunt stoppen maar waar je ‘mee kunt zijn’. Het blijft pijn doen maar ik kan het aan. Het overvalt me niet of ik reageer niet vanuit een trauma. Dat is het streven als je het mij vraagt.

Waarom het een plek geven?

Voor veel mensen is deze uitdrukking een zelfgekozen strategie om niet weer een gevoelig onderwerp aan te snijden. Daarmee is direct het bewijs geleverd dat iets een plekje geven niet werkt. Nogmaals je hoeft niet elke keer weer gevoelige trauma’s op te rakelen. Die aanpak is inmiddels achterhaald en er zijn genoeg methodes waarbij je zonder terug te hoeven gaan met heling aan de slag kunt.

Als een litteken

Iets wat je is overkomen, blijft als een litteken aan je hangen. Of je het nu leuk vindt of niet. Geef je zo’n wond goede verzorging dan kan het helen maar verwaarloos je de wond, dan kan het gaan etteren of ontsteken en groter of chronisch worden. Is het geheeld en is er alleen een litteken over dan kan dat litteken af en toe blijven trekken, jeuken of gevoelig zijn. Net als iets wat je hebt meegemaakt en je emotioneel nog kan raken ook al is de wond geheeld.

Defensieve reactie

Veel mensen gebruiken het als manier om niet in een pijnlijke gebeurtenis te gaan graven en dat is vaak juist waar mensen voor komen bij een (massage)therapeut. Daarom is het goed om alert te zijn op deze uitdrukking en te voelen of er nog pijn zit die aandacht mag hebben. Misschien kun je de client uitnodigen om te kijken waar het trauma eerder een plek heeft gekregen en of het nog steeds ok is zo, of dat er een nieuwe plek aan gegeven mag worden. Ergens waar het niet gaat rotten of ontsteken. Misschien een plek niet in een donkere kelder achteraf maar op een plek waar het zich af en toe gezien kan voelen.

Wat is de winst?

“Wat heb ik aan al die therapie gehad?” is de favoriete vraag van mijn beste vriend die nog nooit 1 uur in een praktijk is geweest. Als ik nog met hetzelfde thema stoei, heb ik dan niets geleerd of ontwikkeld? Natuurlijk wel. Ik durf nu zelfs een column te schrijven in een vakblad. Dat zou ik vroeger nooit gedurfd hebben. “Wie ben ik?” “Wat gaan ze er van vinden?” “Wat als het niet goed is?” Nu wens ik nog steeds dat je dit artikel aardig vond, maar is dat niet het geval dan mag je me gerust mailen met feedback en zal ik er niet, zoals vroeger, dagen van wakker liggen. Een kleine stap voor de mensheid, voor mij een grote ontwikkeling.

Stefan van Rossum

Op Netflix is nu de film ‘Wonder’ te zien. Ik keek hem afgelopen zondag met mijn twee zoons van 8 en 9. Wonder is gelabeld als familiefilm dus ideaal om samen op de bank te hangen en zelfgemaakte popcorn te eten.

De film gaat over een jongetje dat met een afwijking in zijn gezicht wordt geboren en hij moet diverse malen geopereerd worden om te kunnen overleven. Daarbij is zijn gezicht vervormd. Iets wat je meteen ziet. Littekens, rare oren en hangende ogen. Als je hem ziet, valt het meteen op. Dan hebben we als mens twee primaire reacties; we schrikken en blijven geschrokken staren of we schrikken en kijken snel weg. Kinderen plagen hem en hij loopt het liefst met een helm van een ruimtepak op over straat. Zijn favoriete dag is Halloween want dan kan hij verkleed als de rest en onherkenbaar over straat en is hij, eindelijk, net als de andere mensen.

Ik vroeg me af waarom ik zo geraakt werd door de film. Ik heb geen enkele afwijking aan mijn lijf. Wat me raakte was dat het me zo duidelijk werd dat we allemaal, en ik ook, littekens oplopen en daarmee te dealen hebben. Sommige zijn zichtbaar, andere niet. Sommige komen direct bij je geboorte, andere veel later. Ze ontstaan door je ouders, je broer of zus, ooms, tantes, klasgenoten of wildvreemden. En veel littekens komen van onszelf. Zelf ben ik niet altijd even aardig tegen mezelf geweest en was veel van wat ik deed stom, lomp of achterlijk.

Het jochie uit de film had het nadeel dat zijn littekens direct zichtbaar waren. De buitenwereld reageerde daar op. De helm van zijn astronautenpak droeg hij tegen de bescherming van de buitenwereld. Maar in de loop der jaren had hij door de reacties van de buitenwereld ook flinke littekens van binnen gekregen. Gelukkig werd hij door zijn klasgenootjes steeds meer geaccepteerd en leefde hij in de film nog lang en gelukkig. Hopelijk kunnen zijn littekens aan de binnenkant ook wat verzachten en meegroeien al zal hij nog vaak in pijnlijke situaties komen.

Iedereen is getekend door het leven. Vaak doen we ons best om die juist zo min mogelijk te laten zien en komen we pas naar buiten als iedereen verkleed is.