Voetreflexologie in alle soorten en maten

Voetreflexologie is niet zomaar een lekkere voetmassage maar werkt veel dieper en heeft een therapeutische functie. Als u uw voeten aanraakt of masseert kunt u voelen dat dit gedeelte van het lichaam zeer gevoelig is. En als uw voeten lekker gemasseerd worden zult u merken dat u hele lichaam in een diepe ontspanning kan komen. Dit geeft al een beetje het effect weer tussen het bewerken van de voet en het effect wat dit heeft op het hele lichaam. De voetreflexologen gaan nog een stap verder. Volgens de theorie van de voetreflexologie corresponderen  zones of punten op uw voet met organen en gebieden in de rest van uw lichaam. En zo kun je dus o.a. darmklachten, migraine, stress en menstruatieklachten verzachten of verhelpen door specifieke punten op de voet te manipuleren. Overigens wordt daarbij niet alleen de voetzool maar ook de tenen en de bovenkant van de voet meegenomen.

Veelvoud aan vormen van voetreflexologie

Eunice Ingham vertaalde de zonetherapie naar voetreflexologie met het baanbrekende boek: stories the feet can tell. Door haar boek en cursussen ontstond de belangstelling in bredere lagen van de bevolking en verdween de exclusiviteit (en voor sommigen de geloofwaardigheid). Reflexologie was herboren en vitaler dan ooit. Ontwikkeling na ontwikkeling volgden elkaar op en vandaag de dag zijn er tientallen methodes, denkwijzes en uivoeringen van de (voet)reflexologie.
Hieronder geven we een overzicht van bekende en minder bekende vormen.

Voetreflexologie volgens de methode Ingham

Deze methode wordt gezien als de traditionele methode. Veel voetreflexologen werken nog steeds met een kaart die zijn ontwikkeld/ ontdekt heeft in de jaren ’30 van de vorige eeuw. Ingham werkte niet alleen met de zones van Fitzgerald maar plaatste ook een anatomisch model op de voet. Ingham heeft over de hele wereld seminars en cursussen gegeven en heeft er zodoende voor gezorgd dat voetreflexologie vandaag de dag zo bekend is. Haar neef Dwight Byers heeft het uitdragen van deze vorm overgenomen. De methode Ingham werkt veel met de duim en de ‘eb en vloed’ of de ‘lopende duim’ beweging.

Hanne Marquardt

Hanne Marquardt heeft de reflexologie van Eunice Ingham geleerd en verfijnd. Daarnaast heeft zij naast de al gebruikte horizontale zones ook de verticale zones geïntroduceerd. Zij heeft vooral in Duitsland maar ook in de rest van Europa de voetreflexologie op de kaart gezet. De methode van Hanne Marquardt werd in Nederland onder andere gedoceerd bij Sonnevelt Opleidingen. Haar methode werkt wat zachter dan de originele Ingham methode. Albert Sonnevelt ging bij Hanne Marquardt in de leer nadat hij een kennis vertelde meer over het lichaam te willen leren. Ze zei:”begin bij de voeten” en verwees hem door naar de opleiding van Hanne Marqaurdt. Nu geeft Albert al weer 15 jaar zelf les in voetreflexologie en heeft hij zijn eigen methode ontwikkeld. Albert:”Het laagdrempelige aspect van doe je schoenen maar uit en je kan aan de slag vind ik heel prettig. De effectiviteit ervan blijft me verwonderen.”

ART voetreflexologie

ART staat voor Advanced Reflexology Techniques en is ontwikkeld door de Engelsman Anthony Porter. Hij ontdekte dat veel klachten ontstaan door hyperthyroidism en is gespecialiseerd in ‘vrouwenklachten’. Onderdeel van zijn theorie is dat pijn niet automatisch betekent dat er een blokkade is en de staat van het weefsel meer informatie. Het is een verfijning en een verdieping van de traditionelere reflexologie. De technieken worden meestal dieper en meer gefocusd uitgevoerd.

Zu voetreflexologie

Zu is een andere verfijning die is ontwikkeld door de Italiaan Alfredo Baldassarre. In zijn eerste boek, Zu Reflexology part I schrijft hij dat hij in het begin van zijn reflexologie carrière voeten behandelde, later ontdekte hij dat hij voeten van mensen behandelde, daarna dat hij de mensen door de voet behandelt en nog later ontdekte hij dat hij de ziel van de mens door de voet behandelt. Zu reflexologie is een samensmelting van reflexologie en de Taoïstische leer. De Yin Yang filosofie komt terug in de aanpak door te werken met hard/ zacht, knijpen/aaien en aan-/ ontspannen. Deze vorm van reflexologie werkt op meridiaanpunten en heeft een nieuwe samenvoeging van punten van diverse meridianen ontwikkeld.

Soms zie je na meteen of na enkele minuten al resultaat. Over de oorzaak waarom deze vorm zo effectief is zegt mevrouw Booth:”De Vertical Reflexology brengt het lichaam in een neutrale staat waardoor littekens, spanning, verval, etc. wordt omzeild en zo direct het echte probleem wordt aangepakt. Doordat het lichaam actief staat is het vitaler en stroomt alles meer. Daarnaast zijn in een staande houding de voetzolen verbonden met de aarde wat een extra energetische lading kan geven”

Vertical Reflexology

Je kunt de Vertical Reflexology ook gebruiken in samenwerking met andere vormen van reflexologie en je kunt ook op handen en voeten tegelijk werken (Synergetische Reflexologie), waarmee de reflexen nog sterker worden beïnvloed. Daarnaast heeft ze een zelfhulpprogramma ontwikkeld om jezelf ook preventief te beïnvloeden.

3 dimensionale voetreflexologie

De Zweed Henrik Hellberg ontwikkelde een 3 dimensionale voetenkaart. In zijn somatotopie (topografie) staan de voeten met de zolen tegen elkaar waardoor er een driedimensionale kaart ontstaat. De reflexoloog zit bij deze behandeling ook niet aan het voeteneind maar schuin naast de cliënt.

Metamorfosemassage

Metamorfosemassage hoort volgens de puristen niet helemaal in dit rijtje thuis. Toch lijkt de manier van werken veel op de andere reflexologiemethodes. Robert Saint John onderzocht het effect van stress op ziektes en kwam zo op het pad van de reflexologie. Hij vond de verschillende kaarten en stromingen onduidelijk en begon daarom zelf te onderzoeken welke aanraking en punten het meest effectief waren. Daarbij wekte vooral de psychologische effecten zijn interesse. Zo ontwikkelde hij een kaart waarop de vader en moederenergie zijn verwerkt. Ertussen in zit de cyclus van de negen maanden die we in de baarmoeder doorbrengen. Deze periode heeft grote invloed op ons verder leven en door op dit gebied te werken met zachte aanrakingen kan er een catharsis plaatsvinden. Het doel van deze vorm van reflexologie is bewustwording door aanraking. Men gebruikt met name stimulerende punten langs de wervelkolomzone die overeenkomen met de chakra’s. Allerlei onverwerkte gebeurtenissen blijven als een plaatje op de chakra’s zitten. Door de chakralijn te masseren kunnen de onverwerkte gebeurtenissen verwerkt worden. Elke chakra beïnvloedt een hormoonklier. Bij verwerking wordt vaak ook de hormonale disbalans hersteld. Naast de voeten werkt men ook op de handen en het hoofd.

Zoku Shin Do

Rwo Shur

Een Zwitserse missionaris, Joseph Eugster (Wu Rwo Shur in het Chinees) was gestationeerd in Taiwan en had last van zware artritis. Na een tip van een collega om niet bij de pakken neer te zitten maar reflexologie te proberen begon hij zich in te lezen en het op zichzelf uit te voeren. Na twee weken was zijn artritis verdwenen. Verbluft en enthousiast geworden begon hij de reflexologie te praktiseren op zijn kerkelingen? Toen hij een bekende Taiwaneese reporter van een schildklieraandoening afhielp en deze reporter er een TV reportage over maakte kwamen duizenden Taiwanezen naar hem toe om van hun klachten af geholpen te worden. Hieruit is de Rwo Shur of Father Joseph methode ontstaan.
Het is een zeer stevige en pijnlijke manier van reflexologie. Het idee hierachter is dat er soms een soort schil over het reflexpunt zit die eerst ‘doorgebroken’ moet worden. De theorie komt voort uit de traditionele Westerse reflexologie. Er zijn een aantal verschillen in zones en er wordt met de knokkels en met houten stokjes en crème gewerkt. De stokjes hebben als voordeel dat de duim wordt gespaard en het voelt vaak minder pijnlijk. Joseph Eugster heeft een grote invloed gehad op de herontwikkeling van voetreflexologie in Azië en wordt wereldwijd gezien als een groot pionier en ambassadeur van reflexologie.

Padabhyanga

De Indiase manier van voetreflexologie heet Padabhyanga maar wordt ook wel Ayurvedische reflexologie genoemd. ‘Pad’ staat voor voeten, ‘Abhya’ voor omgeving en ‘Ang’ staat voor het lichaam. Door de Marmapunten (vitale punten) te masseren kun je de balans in het lichaam optimaliseren. De Marmapunten liggen op dezelfde plek als de meridiaanpunten maar zijn meestal groter waardoor ze makkelijker te bewerken zijn. Deze vorm is vooral preventief bedoeld. De Padabhyanga dient idealiter elke avond voor het slapen gaan uitgevoerd te worden. De behandeling wordt uitgevoerd met olie (meestal sesamolie) en er wordt gewerkt met een warme koperen of tinnen schaal. De ‘Kasa’schaal wordt ingewreven met olie en daarmee wordt over de voeten gewreven om de energiecirculatie te stimuleren. In Nederland zijn er inmiddels duizenden beoefenaars van de reflexologie. Ook hier heeft de ontwikkeling niet stil gestaan. Een aantal specifieke richtingen worden hier genoemd:

Chinflex/ Voetreflex plus

Marga van Erp heeft een stijl ontwikkeld die een combinatie is van de ‘Westerse’ technieken en de originele Chinese voetreflexologie. De Chinese methode is zo’n 4000 jaar uit. Waar de Westerse methode alleen op de voeten gefocust is, houdt de Chinese methode zich naast de voeten ook met de onderbenen en de knieën bezig. Daar zitten hele belangrijke meridianen en acupunctuurpunten. Een ander verschil is dat de uitvoerder van de Chinese voetreflexologie veel meer vanuit zijn eigen lichaam werkt. Zo worden de handen en vooral de duim ontlast terwijl je toch een stevige druk uit kunt oefenen.

In China is het gebruikelijk dat de mensen om de drie, vier weken voor preventief onderhoud naar de voetreflextherapeut gaan en dan worden alle zones, meridianen, een aantal ‘ervaringspunten’, de onderbenen en de knieën bewerkt. Ervaringspunten zijn punten die in de loop der eeuwen door ervaring en overlevering zijn ontdekt als punten die goed tegen bepaalde aandoeningen werken. Zo hebben ze een punt tegen slapeloosheid, diabetes etc. Niet dat diabetes de uitkomst zou zijn van een authentieke Chinese diagnose. Zij denken meer in termen als te weinig yin of een Milt chi zwakte. De belangstelling voor de Chinese reflexologie en de combinatie met de Westerse vorm in Nederland is groot.

Methode Manda Bergsma

Direct na haar studie fysiotherapie merkte Manda Bergsma dat de geleerde kennis te beperkt was en besloot ze om verder te studeren in de acupunctuur. Eenmaal werkzaam in een grote fysiotherapiepraktijk besloot ze om voetreflexologie toe te passen om de kennis van de acupunctuur te gebruiken, omdat er binnen de praktijk niet met naalden gewerkt mocht worden. De chronische ‘gevallen’ werden naar haar doorverwezen en Manda was altijd heel nieuwsgierig wat ze op de voeten zou aantreffen. De reacties op haar therapie waren lovend. Ze ontwikkelde een vorm van voetreflexologie waarbij niet alleen de fysieke plek word behandeld maar ook het orgaan wat bij de desbetreffende meridiaan hoort. “Bij mensen met retro patellaire chondropathie (knieklachten) bewerk ik op de voet de zone die bij de knie hoort maar ook de zone van de maag, want de maagmeridiaan loopt langs de knie.”
Manda ontwikkelde een vorm van reflexologie waarin ook de meridianenleer is verwerkt. Omdat haar methode zo succesvol was werd ze gevraagd om lezingen te geven. De lezingen werden cursussen en de cursussen werden opleidingen. De opleidingen  worden al meer dan twintig jaar gegeven op de School voor Voetreflexologie in Noord Holland. Manda legt uit hoe haar methode werkt: ”De energie, ki of prana die we in ons lichaam krijgen stroomt door onze meridianen. Door verbranding van voedsel komt (licht)energie vrij. Deze energie stroomt door onze meridianen. Alle cellen krijgen via de meridianen (licht)energie aangevoerd die behalve energie ook informatie geeft aan de cellen. Vergelijk het internet. De cel weet hoe te specialiseren en hoever te vermenigvuldigen.

De afvalstoffen die vrijkomen tijdens de verbranding van voedsel wordt uit ons lichaam afgescheiden via de nieren, de uitademing. De lichtenergie dooft en deze energie verlaat het lichaam via tien lichaamslijnen. Dit zijn een soort afvalkokers die de afgewerkte energie transporteren naar de voeten. Vanaf de voetzones kan de afgewerkte energie het lichaam verlaten. Normaal gesproken verlaat de restenergie het lichaam via de voeten maar als er een blokkade is kan zich dat ophopen. Met de voetreflexologie kun je dit uit het lichaam laten verdwijnen.
De kaart die Manda gebruikt is een directe weerspiegeling van het lichaam. In de loop der jaren heeft ze deze kaart ontwikkeld. De organen vinden we terug op de voetzool en de huid, spieren en botten zitten op de dorsale kant (bovenkant). De hak is het bekken en de grote teen het hoofd. Heeft iemand lange armen dan zijn de armzones ook langer. Krijgt iemand een wespensteek op het voorhoofd dan zie je direct een bobbeltje ontstaan onder de nagel van de grote teen; nl. de reflexzone van het voorhoofd.
Deze methode gaat echt in op de klacht. Bij een tenniselleboog behandelen we de elleboog, de dikke darmmeridiaan, de nieren want die staan in relatie met de botten, de bijnieren om de ontsteking te remmen en C7. Zo’n behandeling duurt maximaal een uur.

S.T.E.R. therapie

Is een energetische vorm van reflexologie. Deze methode is aangereikt in ‘automatisch schrift’ via een medium. 22 jaar geleden zijn de eerste berichten bij Rob Geijssen binnengekomen. De voet wordt ingedeeld in negen huishoudingen (bijv. de hormoonhuishouding, bloedsomloop, etc). Daarin bevinden 68 reflexpunten. Niet de cliënt maar de behandelaar voelt op een bepaald gebied een prikkel. Daar houdt hij/zij een tiental seconden contact waardoor er een overdracht plaatsvindt wat de energie weer doet stromen. Zo is er bijvoorbeeld een punt dat kan helpen om te stoppen met roken. Rob Geijssen heeft zo duizenden mensen van het roken afgeholpen.
S.T.E.R. staat voor Stimuleren, Toevoegen, Energie en Reguleren. Door ontspanning te creëren kan het lichaam zich openstellen voor een behandeling. Tijdens deze behandeling wordt de energiedoorstroming op gang gebracht wat blokkades opheft en zo klachten vermindert.

De DROP Visie

Thijs Versteegh ontwikkelde een visie waarbij veel meer naar de houding van de reflexoloog wordt gekeken. Hij stelt dat hoe meer de reflexoloog ontspannen kan werken, hoe ontspannener en effectiever de behandeling aankomt. DROP staat voor Dynamic, Relaxed, Objective en Precise. De fysieke en dus ook de mentale houding van de reflexoloog.

Sceptisch over voetreflexologie

Zoals bij elke alternatieve of complementaire therapie zijn er duizenden succesverhalen. De wetenschap blijft echter schermen met onderzoeken die bewijzen dat het werkt of dat het klinkklare onzin is. De heer Koppenaar van de stichting Skepsis, een stichting die zich ten doel stelt buitengewone beweringen aan een kritisch onderzoek te onderwerpen, zegt het volgende over voetreflexologie: ”reflexologie zou moeten werken via zenuwprikkels in de huid van de voet, maar daar is meteen al een groot probleem. Het kan best zijn dat de voet 7000 gevoelsreceptoren heeft, feit blijft dat de voetzool geen onderscheid kan maken tussen een of twee voorwerpen wanneer die minder dan twee centimeter uit elkaar liggen. Op de verschillende voetkaarten liggen de details veel dichter dan twee centimeter bij elkaar. Bovendien, veronderstel eens dat voetzoolstimulatie via een onbekend mechanisme een reflex zou opwekken bij een orgaan elders. Waarom zou dat orgaan dan opeens weer goed moeten gaan functioneren? De gedachte hierachter is kennelijk dat niet goed werkende organen te vergelijken zijn met een radio die het weer doet als je erop slaat.”
Hij haalt ook diverse studies aan waarin het effect van voetreflexologie wordt geminimaliseerd.

Resultaten van voetreflexologie

Een van de meest wetenschappelijk opgezette onderzoeken is recent gedaan in Denemarken. De Koninklijke Deense School voor Geneeskunde hield samen met vijf reflexologieverenigingen een onderzoek onder 220 patiënten met hoofdpijnklachten. 90% van de deelnemers had aangegeven voorgeschreven medicijnen te hebben geslikt de maand voorafgaand aan het onderzoek. 78 Reflexologen gaven de deelnemers over een bepaalde periode voetreflexologiebehandelingen. Drie maanden na afloop van een reeks behandelingen gaf 16% van de deelnemers aan dat de hoofdpijnklachten verdwenen waren en 65% had een significante vermindering van de klachten ervaren.

Conclusie

Voetreflexologie is volop in ontwikkeling. Er zijn veel verschillende vormen van behandelen. Doordat er zoveel verschillende ‘kaarten’ zijn kan het voor de leek wel eens lijken alsof het een bij elkaar geraapt allegaartje is. En voor de sceptici is het ook moeilijk te begrijpen dat er meer dan een manier is. Maar net zoals men het lichaam kan helen door duizenden verschillende vormen: fysiotherapie, Mensendieck, Ayurvedisch, Acupunctuur, Fytotherapie etc, etc. kan men ook op voet het hele lichaam bewerken. En net zoals veel lichaamstherapieën volop in ontwikkeling blijven, zullen er nieuwe ontwikkelingen en kaarten voor de voetreflexologie ontstaan.

Bekijk het webinar met Jessy Jansen.

Waarom leer je in veel massagecursussen ‘naar het hart toe masseren’?

Massagecursussen en opleidingen leren je nog steeds geregeld dat je “altijd naar het hart TOE moet masseren”. “Heel belangrijk!” “Gevaarlijk om van het hart af te masseren.” Een hobby van mij is om dan te vragen: waarom? Waarom MOET je altijd naar het hart toe masseren? Wat ik zo leuk vind aan deze vraag zijn de reacties.
Bij een aantal mensen zie je een verwondering ontstaan: “tja waarom eigenlijk?” Ze hebben er nooit een moment bij stil gestaan dat het ook een vraag kan zijn. Overigens een andere veelgehoorde ‘wet’ bij massagecursussen waar de buik wordt gemasseerd is dat je met de klok mee moet masseren.

De aarde is rond!

De meeste kennis die we in onze massagecursussen leren of doorgeven is door onze voorgangers ontdekt of ontwikkeld. Zo zou ik er persoonlijk nooit achter gekomen zijn dat de aarde rond is. Rond? Waar dan? Ik zie alleen maar plat en een zon die in de zee verdwijnt. We weten van alles omdat we het aangenomen hebben en dat scheelt een hoop tijd en moeite. Ik was altijd wat nieuwsgieriger dus ik moest van alles zelf ontdekken. Bijvoorbeeld dat gebakken drop niet smaakt (en dat het bakken je moeders pan verknoeit).
Je moet ALTIJD naar het hart toe masseren! Andere studenten gaan nadenken en komen met “dat het iets met de stuwing naar het hart of de kleppen” te maken moet hebben? Afvalstoffen worden er ook bijgehaald. Maar worden afvalstoffen dan niet afgevoerd als je van het hart afstrijkt? Gaan de kleppen kapot als je tegen de richting in masseert? Welke richting eigenlijk, het is toch een omloop, een gesloten circuit? Tja daar wordt het al moeilijker.
Let wel, ik ben hier niet bezig om hooghartig te doen. Ik heb niet gezegd dat ik het antwoord weet. Nee, de hobby zit in het feit dat mensen een stelling in hun hersenen meedragen die ze nooit bekeken hebben en op allerlei massagecursussen herhalen: Water is nat en je MOET ALTIJD NAAR HET HART TOE masseren! Punt.

Hart is geen pomp?

Voor dit artikel heb ik nog even op Google gezocht om te kijken wat de onderbouwing is van deze stelling. Je komt er niet achter. Er wordt wel veelvuldig geschreven dat het echt heel belangrijk is maar waarom? Nee dat wordt niet vermeld. Het lijkt wel een wetmatigheid die al vroeg in het begin door de oude meesters is opgesteld. Misschien wel door Per Henrik Ling himself, de grondlegger van de Klassieke (Westerse) massage.
Nu wees Jaap van der Wal me dit weekend op een onderzoek van Branko Furst. Hij claimt dat het hart helemaal geen pomp is! Het hart pompt geen bloed rond! Volgens zijn stelling zorgen de capillairen voor een bewegende bloedstroom.
Dus moet je altijd naar het hart toe masseren? Tja, misschien bedoelde de oude Ling het wel anders. Ling studeerde naast massage ook Noordse mythologie en Goethe. Misschien bedoelde hij het wel metafysisch: Je moet altijd contact met het hart maken als je masseert. Masseer altijd naar het hart toe! Opdat er een diep contact ontstaat. Een ‘meer dan alleen aaien’ maar een moment van (samen)zijn. Een diep meningvol contact, van hart tot hart!
Dus, vooruit zegt het voort: masseer ALTIJD naar het HART toe!

Het jongetje onder de trap

Al vele jaren vertel ik in de les over het laserquest avontuur van mij en mijn neefjes. Hoog tijd om het verhaal eens op papier te zetten. Want het gaat niet alleen over een onbekend jochie. Het gaat over mij en over iedereen die zich hierin herkent.

Jaren geleden ging ik met mijn drie neefjes laserquesten. Je trekt dan een speciaal harnas over je romp aan. Daarop zitten lichtjes en sensoren die afgaan als er op geschoten wordt. Geladen met een lasergun moet je zoveel mogelijk anderen raken en zelf zo min mogelijk geraakt worden. Dit alles vindt plaats in een donkere ruimte met herrie, rook en zwaailichten.

Spring, dans, ren, schreeuw!

Met twaalf andere rondspringende kinderen mochten we eindelijk de ruimte in. Het commando ‘niet rennen’ was aan dovemansoren besteed. Alle kids sprongen de donkere hal in om de beste plek te vinden waar je de vijand kon bestoken. Na 10 seconden ging er een bel en stonden de laserguns aan. Het spel was begonnen!

Vijftien minuten lang werd iedereen door elkaar beschoten. We renden, doken, sprongen en gilden door de ruimte heen alsof ons leven er vanaf hing. Iedereen had een bijnaam en op je pistool kon je zien wie je geraakt had of wie jou raakte. “Ah, weer Terminator. Wie is Terminator??”

Achter dozen of bovenaan de trap; alles is een mogelijke hinderlaag of een goede plek om anderen op te wachten. Veel te snel ging de buzzer. Het spel was voorbij. Met bezwete, rode hoofden liepen we weer terug naar de ‘control room’. Daar kregen we de uitslag. En antwoord op de vragen: wie had er gewonnen en wie had wie het meest beschoten?

Alle kinderen waren oververhit en uitgelaten, op één na. Een jongetje kwam eruit zoals hij erin ging. Vol trots vertelde hij dat hij direct naast de ingang onder een trap is gaan zitten en daar de hele tijd heeft gewacht.

Niet geraakt!

“Niemand heeft me geraakt. Helemaal niemand.” Het jochie had 0 punten. Terwijl de rest van de kids hele veldslagen hadden uitgevochten met elkaar, was dit jongetje ongedeerd gebleven. Geen enkele ontmoeting, geen enkel gevaar, geen enkele punt en geen enkele keer geraakt! Gedurende het hele spel had het jongetje gewacht tot het over was. Zorgen dat het niet geraakt werd.

Tja dat raakte me wel. Ik ken namelijk ook zo’n jochie onder de trap die af en toe meer bedreigingen ziet dan kansen. Die nieuwe ontmoetingen uit de weg gaat. Die vanuit angst leeft. Dat bang is voor wat er allemaal fout kan gaan in plaats van ervaringen opdoen. Een kindje dat liever niet geraakt wordt of andere mensen raakt. Een jongetje onder de trap…

Massagetherapie heeft mij destijds geholpen om me bewust te worden van deze gevoelens en ook de diepe behoefte om aan te raken en geraakt te worden. Soms pijnlijk maar altijd ‘alive’.

Undercover in de massagewereld

Vijf jaar lang ging ik op pad langs Nederlandse en internationale massagepraktijken, sauna’s en massagesalons. Als mystery guest van Massage Magazine beoordeelde ik anoniem de bezoeken en de massages. Zelf ben ik al jaren masseur en massagedocent. De beoordelingen werden dus gedaan door een ervaren masseur. Iets wat in principe niet strikt noodzakelijk is en relevant want elke
klant beoordeelt de manier waarop hij is gemasseerd, ongeacht of de klant er nu verstand van heeft of niet. Als de klant de massage als positief heeft ervaren hoor je het vaak wel. Maar als de massage niet was wat de klant ervan had verwacht hoor je meestal niks en zie je de klant vaak ook niet meer terug.
Vaak waren de massages uitstekend maar ook kwam het geregeld voor dat de kwaliteit niet om over naar huis te schrijven was (wat dan dus wel gebeurde). Voor Massage Magazine werd de evaluatie altijd redelijk netjes verwoord.
In mijn E-boek maak ik je deelgenoot van mijn grappigste en pijnlijkste ervaringen. Leerzaam voor masseurs en massagetherapeuten. Leuk om te lezen voor iedereen die zelf masseert of graag (nog) eens gemasseerd wordt. Ook als je massage leren gaat is het een goed onderdeel van je leerproces om als mystery guest het land in te gaan.

Mystery Guest 
Wat is er mooier dan betaald worden om gemasseerd te worden? Een droombaan? Jazeker. Een enorme droombaan! Hoewel het af en toe ook echt werken was. Soms waren de massages zo slecht dat ik echt mijn tanden op elkaar moest bijten en het een kwestie was van volhouden. Ook werd ik soms getipt door iemand over een hele slechte masseur. Vanzelfsprekend maakte ik dan gelijk een
afspraak. Van nature ben ik niet iemand die mensen snel zal bekritiseren. Soms had ik dan ook wel moeite om een negatieve recensie te schrijven. Maar dit lukte wel omdat ik
me bedacht dat deze masseurs het wel verpesten voor de goede, oprechte, professionele masseurs. Het was en bleef over het algemeen heerlijk werk.
Letterlijk wegdromen was not done want het was mijn opdracht om juist ook op de vele details te letten.

Betrapt

In Almere kwam ik op een mooie zomerdag bij een masseur die alles tot in de puntjes had verzorgd. Aangekomen inde massagekamer was de massagetafel ‘opgemaakt’ met een flesje Spa en een echte orchidee. Dat zag er al goed uit! Het rook heerlijk in de ruimte en de temperatuur was goed. De massage was ook heel aardig. Het voelde wel alsof ze één bepaalde route had leren masseren maar ik voelde me ontspannen tot het moment waarop de masseur na de massage de vraag stelde ‘En wanneer ga je nu vertellen dat je van Massage Magazine bent?’
Ik proestte de slok Spa blauw uit en met het schaamrood op de kaken vroeg ik hoe ze wist dat ik mystery guest was.
Ze legde uit dat ze mijn afspraak niet helemaal vertrouwde. Een een man uit Utrecht die een massage reserveert in Almere? Ze had mijn naam gegoogeld en vond alle achtergrondinformatie over me…

De volgende dag belde ik een andere masseur in Almere voor een afspraak en na mijn ‘Dag met Mr X, ik wil graag een afspraak maken.’, werd ik onderbroken. ‘Ja hou maar op, jij bent de
mystery guest! Ik ben gewaarschuwd door een mede-masseur. Daar doe ik niet aan mee, doei.’ Tja, en wat zeg je dan. Overigens getuigt het wel van zelfvertrouwen als je weet dat ik kom en je toch laat beoordelen. Deze mevrouw koos wat anders.

Massage leren is ook leren voelen
Soms heb je geen idee wat er op je rug gebeurt. Is het een vuist of een elleboog. En wat voel ik nu? Als de massage goed is, wordt het een uitdaging om niet weg te dommelen. Want als ik in slaap val moet ik of een nieuwe massage boeken of een stuk uit de massagerecensie weghalen.  Hoe mooi de opdracht ook was en dit vak ook is, beroepsdeformatie zorgt ervoor dat je bij geen enkele
massage meer makkelijk weg droomt of je automatisch overgeeft aan de vakkundige handen van de masseur.

Bussum

Mijn vriendin en ik hebben een duomassage geboekt. De massagepraktijk in Bussum zit in een sporthal waar op deze vrijdagavond een tennistoernooi word gehouden. Sinterklaas zal met zijn Pieten de prijsuitreiking verzorgen. We zijn vrij vroeg dus nemen in de sportkantine plaats en bestellen wat te drinken. Het is een gezelligheid van jewelste en een komen en gaan van bier en bitterballen. De kinderen lopen steeds meer uit het zicht van de ouders en zij gaan een interessante rol spelen in deze massage-ervaring.

De toegewijde en professionele (sport)masseurs gaan ons na een uitgebreide intake lekker masseren. Alles gaat goed, we liggen lekker, de masseurs weten wat ze doen en op de achtergrond horen we het geroezemoes van de kantine. Het doet me denken aan mijn kindertijd. Als er een feestje was mochten we langer opblijven maar op een gegeven moment was het onverbiddelijk bedtijd. En dan lag ik op bed met het heerlijke geroezemoes op de achtergrond. Af en toe schaterde ome Henk me weer wakker of giebelde de tantes door iets te veel drank, maar een veiliger en ontspannender geluid is er voor mij niet te bedenken.

Spelende kinderen

Zo lig ik dus op de massagetafel maar er komt een ander geluid uit mijn jeugd voorbij. Een minder relaxed geluid. De masseur ergert zich en schaamt zich denk ik voor de herrie van de spelende kinderen in de gang net naast de ruimte. Die kids zijn met ballen aan het spelen. Tja, ik hoor het ook maar ach.

De masseur vind het vreselijk en begint ergerlijk te zuchten. Ik kan het me wel voorstellen. Ze is zo toegewijd dat ze waarschijnlijk in doodse stilte wil masseren. Maar haar geluid (gezucht en gesteun) is vele malen erger dan de spelende kinderen in de hal.

Ook massage leren

Wil je ook een goede massage leren? Dan is het een goed idee om geregeld naar een masseur of massagetherapeut te gaan. En ook al wil je een Shiatsu of Klassieke massage leren; je leert elke keer weer iets waar je wat mee kunt. Of het nu iets positiefs is of iets negatiefs. Het blijft een leerpunt.

Voor de opleiding massage is het dan ook een opdracht; ga naar een masseur in de buurt en laat je masseren. Als je zelf geen masseur hoeft te worden maar wel een heerlijke massage leren wilt, ben je welk om op onze introcursus massage.Daar ga je met fijne, ontspannende technieken een heerlijke massage leren.

Ademwerk of is het geen werk?

Ademwerk klinkt als een zware bezigheid. Wie de term heeft bedacht? Het zal wel uit de jaren ’80 komen en ach je hebt ook lichaamswerk dus waar zeur ik over. Toch is ademwerk soms een hele klus. Onze ademhaling wordt namelijk bijzonder indringend gevormd door wat we in ons leven meemaken. Sommige dingen ontnemen ons de adem. En vaak komt die adem niet meer als zichzelf terug. Ademwerk aan de winkel dus.

Elk leven begint met een inademing en eindigt met een uitademing. Als we sterven blazen we onze laatste adem uit, en als we geboren worden en we ademen niet snel genoeg in, krijgen we een klap voor onze billen. Ademen is zo basaal verbonden met het leven dat de ademhaling veel over iemand zegt. Adem je diep of zit je ademhaling hoog? En in welke situaties verandert dit? Krijg je bijvoorbeeld nog wat adem binnen als je voor 1000 man met een microfoon voor je neus staat, of als je examen hebt?

Ik heb heel veel mensen gemasseerd waarbij het echt een klus was om enige ademhaling in het lichaam te zien; zo oppervlakkig dat er niets beweegt. En als je dan vraagt om dieper te gaan ademen, halen ze bijna overdreven een paar keer diep adem en vallen daarna weer terug in hun oude patroon.

Adem uit…

Het is interessant ze bewust te maken van hun ademhaling; als je focust op je eigen ademhaling ben je meer in contact met je zelf, je lichaam en het ‘nu’. Door te focussen op de ademhaling van de cliënt en exact dat ritme te gebruiken krijgt je aanraking een enorme diepgang. Het resultaat is een verademing. Een diepe rust ontstaat als je zo dicht met je bewustzijn bij je ademhaling komt. Je hele lichaam ervaart de vloeiende beweging van je ademhaling.

Elk leven begint met een inademing en eindigt met een uitademing.

Hoe meer ik met lichaam- en ademwerk bezig ben, hoe meer ik me realiseer dat elke ademcyclus een weergave is van actie en ontspanning, het para- en het ortho-sympatische. Om in te ademen heb je inspanning nodig. Je longen moeten uitdijen, je diafragma gaat naar beneden en je organen worden iets weggedrukt. Velen van ons gebruiken bij een inademing nog extra zogenaamde hulpademhalingsspieren.

De uitademing gaat, bij een goede gezondheid,  zonder enige inspanning; alles flubbert ineen als een leeglopende ballon. Die continue beweging van de ademhaling zorgt dus voor een onbewust herhalende actie en ontspanning.

Ademloos

Ademen doen we zonder erbij na te denken. Jaar in en jaar uit. Toch kan het heel bijzonder zijn om af en toe heel bewust op je ademhaling te concentreren en met ademwerk oefeningen te doen. Dan kan een simpel iets als een inademing voelen als het drinken van een heerlijke champagne. Dan kun je ervaren hoe ontzettend prettig het is om te kunnen ademen. Jaar in en jaar uit.

Ik neem even een adempauze en ga genieten van de zomer en mijn ademhaling.

Meer weten over Ademwerk?

Een verbeterd adempatroon geeft zowel letterlijk als figuurlijk meer bewegingsruimte. En het maakt weer ruimte voor levenskracht en authenticiteit.

Luister naar de Podcast Ademwerk van onze docent Marjon van Opijnen.
En mogelijk is onze 4-daagse Cursus Werken met Adem interessant voor je als je meer wil leren over adem technieken. In deze Cursus Werken met Adem I leer je de basis van ademwerk, je leert alles over de belangrijke rol van ademhalen voor onze gezondheid en innerlijke balans. Je krijgt concrete life-hacks om jouw eigen adempatronen te herkennen en verbeteren. Je leert ook praktische adviezen en oefeningen te geven aan anderen.

De effecten van massagetherapie als onderdeel van pijnmanagement in (acute) zorginstellingen.

Wetenschappelijk onderzoek naar massage en massagetherapie is een blog die antwoord geeft op de vraag of massage als aanvullende therapie, die meestal door artsen wel als heilzaam wordt gezien, maar is dat ook zo?

Uit eerdere onderzoeken in ziekenhuizen is gebleken dat bij hoge niveaus van stress en angst bij de patiënt het herstel wordt vertraagd, het verblijf in het ziekenhuis wordt verlengd en inname van kalmerende middelen wordt verhoogd. Stress en angst verergeren de pijn, beperken het lichamelijke functioneren, inclusief de mogelijkheid te hoesten, diep in te ademen, te bewegen, te slapen en zelfverzorgende activiteiten uit te voeren.

 

Patiënten in ziekenhuizen noemen de volgende stressoren: lawaai, slaap te kort, sociale isolatie, gedwongen stilliggen, pijn van en door alle behandelingen, angst en stress die wordt gevoeld tijdens de behandelingen. In een kliniek in Minnesota werd na systematisch evalueren van ervaringen van patiënten geconcludeerd dat deze ‘spanning, stress, pijn en angst’ de grootste uitdagingen vormen voor patiënten. De integratie van massagetherapie in het zorgplan bleek een enorme stap voorwaarts te zijn bij erkenning van pijn als vijfde vitale functie, na hartslag, ademhaling, temperatuur en bloeddruk. Na deze studie kon er worden geconcludeerd dat het belangrijk is patiëntenzorg op een holistische manier aan te pakken.

De uitkomst van wetenschappelijk onderzoek naar massage

Onderzoek heeft uitgewezen dat massagetherapie een effectief middel is bij pijn management, met als bijkomend voordeel nog dat er geen ongewenste bijwerkingen zijn. Een studie hiernaar in de kliniek in Minnesota, waarbij 58 postoperatieve hartpatiënten 1 tot 3 massagetherapie sessies ontvingen, leverde zulk overtuigend bewijs dat er meteen een massagetherapeut fulltime werd ingehuurd op de klinische afdeling. Hartoperatie patiënten klagen vaak over pijn in de rug, schouders nek door stress, spanning en angst. Als massagetherapie wordt toegevoegd aan het postoperatieve protocol bleek er minder medicatie nodig te zijn.

 

In zorginstellingen worden patiënten te weinig liefdevol aangeraakt.

Massagetherapie zorgt voor een ontspanningsreactie (o.a. lagere bloeddruk, lagere hartslag, verhoging van het oxytocine niveau, verlaging van het cortisol niveau) die kalmte creëert waardoor de patiënt kan rusten, wat weer belangrijk is voor genezing en herstel.

Een klinische proef heeft bewezen dat een rugmassage van 20 minuten voor een operatie voor een verlaging van de bloeddruk van de patiënt zorgt. Slaap te kort in een zorginstelling wordt meestal met medicijnen opgelost. Voor de meeste patiënten zou een niet-farmacologische oplossing veel beter zijn. Bij meerdere proeven is bewezen dat patiënten door massagetherapie tijdens de opname minder gestrest werden, zich minder depressief voelden, minder pijn ervaarden en beter gingen slapen.

Massagetherapie lijkt het helende vermogen van een patiënt dus te vergroten. De onderzoekers wilden met een wetenschappelijk onderzoek bevestigen dat massagetherapie belangrijk is als onderdeel van pijnmanagement.

Participanten en methode

Het onderzoek is gedaan in een lokaal non-profit ziekenhuis in het zuidwesten van Amerika, bij 65 patiënten die daar zijn opgenomen. De patiënten moesten toestemming hebben van hun arts om massagetherapie te ondergaan, ze moesten in staat zijn een toestemmingsformulier te ondertekenen en ze moesten bereid zijn feedback te geven. De patiënten konden elk moment stoppen met deelname aan het onderzoek. Drie ervaren massage therapeuten, die al werkzaam waren in het ziekenhuis deden de behandelingen voor het onderzoek. Zij zijn alle drie extra geschoold voor het behandelen van gehospitaliseerde patiënten met een broze gezondheid.

De massages, in bed gegeven, duurden ongeveer een half uur, afhankelijk van de conditie van de patiënt. De behandelingen bestonden uit zachte klassieke massage, acupressuur, cranio sacraal massage en myofasciale massage.

De behandelde delen van het lichaam varieerden, maar het meest werden het hoofd, nek, schouders, rug en de voeten behandeld. De deelnemers konden kiezen of er geparfumeerde of ongeparfumeerde olie werd gebruikt en of er wel of geen muziek werd gedraaid tijdens de behandeling.

 

Patiënten vulden een vragenlijst in met vragen als:

• De lengte van het verblijf in het ziekenhuis
• Het aantal ontvangen massages
• Of de massage voor verbetering hadden gezorgd voor wat betreft de pijn, het gevoel van ontspanning, het slapen, het algehele herstel
• Of de inname van medicatie was veranderd na het ondergaan van de massages
• Hoelang het effect van de massages voelbaar was
• Of de patiënten van plan waren verder te gaan met massagetherapie

De verpleging moest ook vragen beantwoorden en de patiënt vulde na ontslag uit het ziekenhuis nog een keer een vragenlijst in. Daarna werden alle gegevens verzameld en gecategoriseerd en beoordeeld.

De resultaten van wetenschappelijk onderzoek naar massage

Van de 65 patiënten waarmee het onderzoek werd begonnen, hebben 53 participanten het hele onderzoek afgerond.

De pijn werd gemeten aan de hand van een cijfer tussen 0 en 10 (waarbij 0 geen pijn is en 10 ondraaglijke pijn).

Voor aanvang van de behandelingen werd een pijnniveau van 5.18 opgegeven en na de behandelingen was dat een 2.33. De geobserveerde vermindering van de pijn vertoont een statistisch significant verschil.

De effecten van de massagetherapie duurden:

• 1 – 4 uur bij 34 participanten (53.1%)
• 4 – 8 uur bij 13 participanten (20,3%)
• 8 – 24 uur bij 9 participanten (14,1%)
• meer dan 24 uur bij 7 participanten (10,9%)

67.2 % van de participanten wilden verder gaan met massagetherapie tijdens hun herstelperiode.

De participanten gaven aan een vooruitgang te ervaren op alle onderzochte gebieden. De meest significante resultaten werden gemeld over het algehele pijnniveau, het emotionele welzijn, het gevoel van ontspanning en het vermogen om te slapen.

Meer dan de helft van de participanten gaf aan met minder pijnmedicatie af te kunnen na de behandelingen.

De verlichting van de pijn zorgde vaak voor een directe mogelijkheid om te slapen. Een verpleegkundige noteerde: ‘de patiënt meldt een gevoel van ontspanning en vermindering van pijn na de massage en slaapt 3 uur’.

Het gevoel van ontspanning speelt een belangrijke rol bij het helingsproces van de patiënt. Meer dan de helft van de participanten meldt een toename van ontspanning, vermindering van spierspanning en een toename van een gevoel van welzijn.

Een patiënt noteerde: ‘door de massage ging ik me fysiek, emotioneel en spiritueel beter voelen, ik werd geduldiger en minder angstig en ik voelde minder pijn’. Een ander noteerde: ‘de massagetherapie zorgde voor een helende ervaring, fysiek en emotioneel’.

Conclusie

Het doel van het onderzoek was uit te zoeken of massagetherapie effect kon hebben op de pijnervaring van patiënten. De voordelen van massagetherapie voor patiënten met verschillende ziektes is bewezen. Het onderzoek laat een significant verschil zien in pijnscores voor en na de massages. De afname van het gebruik van pijnmedicatie onderbouwt deze bevinding. De meeste patiënten voelden effect van de massage nog 1 tot 4 uur na de behandeling, sommige participanten voelden het effect nog na meer dan 24 uur!

Niet alleen werd er een afname van pijn gerapporteerd ook voelden de patiënten door de massagetherapie een toename van ontspanning en van hun emotionele welzijn, verbeterde de slaap, werd er een toename van mobiliteit ervaren en een sneller herstel.

In 98 % van de gevallen werd er een toename gerapporteerd van het algehele gevoel van ontspanning. Ook werd er een afname gevoeld van het gevoel van isolatie en eenzaamheid.

Tot slot

De uitkomst van het onderzoek verbaasd me niet. Ik heb inmiddels genoeg gelezen en genoeg massages gegeven en zelf mogen ondergaan om te weten dat een massage echt heel goed is voor je: je gaat je meer ontspannen voelen én opgewekter en je gaat er beter van slapen etc. Maar aan de andere kant was ik toch weer wel verrast… Het effect van de massagetherapie is groot, het artikel is al gepubliceerd in 2010, je zou dan verwachten dat er nu in 2018 veel meer gebruik zou worden gemaakt van massagetherapie

In iedere geval ga ik door een artikel over wetenschappelijk onderzoek naar massage als dit nog meer geloven in mijn werk als massagetherapeut. Ik word erdoor geïnspireerd!

Door Marieke Brinkman (afsgestudeerd opleiding massagetherapeut)

 

 

Grondlegger van massage

Massagegeschiedenis leert je dat een Nederlander aan de wieg heeft gestaan van de westerse massage zoals we deze nu kennen. In Domburg kun je nog een buste van hem vinden in een overwoekerd parkje.

In de 18e eeuw ontstond er in Europa een interesse in fysieke ontwikkeling. De Duitse geestelijke Friedrich Ludwig Jahn (1778-852) spoorde (vooral) mannen aan om meer te bewegen als een manier om het zelfbewustzijn en vertrouwen op te bouwen. Hij richtte de eerste turnvereniging op. Een tijdsgenoot van Jahn de Zweed Per Henrik Ling zag het nut van bewegen vooral als een manier om ziektes of blessures te helen. In zijn methode, de heilgymnastiek zaten ook diverse massagetechnieken die tijdens een sessie werden toegepast. Maar de nadruk lag meer op de oefeningen. Een methode die gezien kan worden als de voorloper van de fysiotherapie.

Per Henrik Ling

Ling leefde van 1776 tot 1839 en was als zodanig wel een voorloper van Mezger maar in zijn tijd was Ling helemaal niet zo bekend en zeker niet zo beroemd als Mezger zou worden. Toch is Per Henrik Ling een veel grotere naam in de massagegeschiedenis.

Johann Georg Mezger groeide op in Amsterdam wat toen een van de minst ontwikkelde en armste steden van Europa was. Nederland was na de Gouden Eeuw ingezakt en na de Franse Bezetting was er niet veel over van het eens zo rijke en bruisende Nederland. Johann’s vader was een Duitse slager die met zijn familie naar Nederland was geëmigreerd. Johann werd na zijn schooltijd gymnastiekleraar. In zijn tijd als gymleraar stapte hij meer en meer over van de ‘Duitse methode’ (van Jahn) naar de ‘Zweedse methode’ (van Ling). Zijn fascinatie voor anatomie en het menselijk lichaam groeide waarop hij besloot geneeskunde te studeren. Zijn proefschrift ‘de behandeling van voetverstuiking met fricties’ gaf zijn interesse voor massage aan.

Koningen en prinsen

Mezger’s roem begon te rijzen nadat hij de Zweedse kroonprins Gustav behandelde waardoor hij na een lange tijd weer zonder krukken kon lopen. Het nieuws sloeg in als een bom. Zweedse artsen reisden naar Nederland af om deze methode van Mezger te leren en hij kreeg de hoogste koninklijke onderscheiding die een buitenlander kon krijgen.

Door deze wonderbaarlijke genezing en doordat in die tijd de hele Europese royalty familie van elkaar was kwam de ene na de andere vorst naar het Amstelhotel in Amsterdam waar Mezger zijn klanten behandelde. De Paus, de keizerin van Oostenrijk, de keizerin van Roemenië, diverse Duitse prinsen, hertogen en graven, de Nederlandse kroonprins en de Russische grootvorst, allemaal werden ze behandeld door de beroemde arts/ masseur. Naast deze vorsten behandelde Mezger ook ‘de gewone mensen’. Een bekende uitspraak van hem laat zien dat hij niet onder de indruk was van titels. Een gravin vond dat ze te lang moest wachten en deed haar beklag:”maar ik ben een gravin.” Mezger antwoordde:”Ik ken geen gravinnen, alleen maar patiënten.” Ook behandelde hij veel armere mensen gratis en gaf hij veel weg. De behandelingen duurden zo’n 6 minuten en hij gaf wel 50 behandelingen per dag.

Al deze visites legden de stad geen windeieren en er werd veel aangedaan om hem voor de stad te behouden maar Mezger besloot na een aantal jaren zijn behandelingen voort te zetten in Wiesbaden en Parijs.

De massagegeschiedenis brengt ons in Domburg

Zoveel aandacht als hij kreeg van buitenlandse artsen zo rustig of zelfs negatief was de benadering van zijn Nederlandse collegae. Op een enkeling na werd zijn methode door de medische wereld met de nek aangekeken.

Johann Georg Mezger zelf was een enorm bescheiden man. Hij gaf geen interviews en gaf zijn nazaten opdracht om alle documentatie te vernietigen. Hierdoor is er weinig bekend gebleven over zijn manier van werken. Zijn laatste werkdagen slijtte hij in Domburg. Deze badplaats ontwikkelde zich dankzij zijn komst. Mezger stierf in 1909 in Parijs en ligt begraven in Oost-Kapelle. In Domburg staat een beeldhouwwerk wat zijn dankbare patiënten voor hem lieten maken een jaar na zijn dood.

Het beeld staat er nog steeds. Weinig mensen die er langslopen weten wie deze man is of wat hij gedaan heeft. Precies zo als hij het gewild zou hebben.

Johann Georg Mezger een van de grondleggers van de klassieke massage. Een stukje massagegeschiedenis waar we best trots op mogen zijn.

Pathologie of ziekteleer

Pathologie wordt uitgebreid behandeld in onze opleiding medische basiskennis. In deze blog lees je alvast een inleiding in deze materie. Een ander woord voor pathologie is ziekteleer. In deze vorm van wetenschap bestudeert men het ontstaan en het verloop van ziektes. Het ontstaan van ziektes heet: etiologie. Het woord pathologie bevat de volgende onderdelen: – PATHO. Dit is afkomstig van het Griekse woord pathos (παθοσ), hetgeen lijden betekent – LOGIE. Dit is afkomstig van het Griekse woord logos (λογοσ) en dat betekent woord of beschrijving.

In de pathologie zijn er verschillende vakgebieden te onderscheiden:

• pathologische anatomie, tegenwoordig klinische pathologie genoemd;
• pathofysiologie
• pathologische chemie, ook wel klinische chemie genoemd
• speciële pathologie

Over de oorzaken van ziekten, zijn verschillende meningen in omloop en meningen over de oorzaken zijn in de loop van de geschiedenis ook wel veranderd.

Pathologie en de NVVP

Er is een Nederlandse vereniging van Pathologen (NVVP) met een eigen website. De Nederlandse Vereniging voor Pathologie is de overkoepelende organisatie voor de Klinische Pathologie, de Dierpathologie en de Experimentele pathologie (Patho-Biologie). Pathologie betekent ziekteleer. Het vakgebied behelst de diagnostiek van ziekten en het onderzoek naar oorzaken en mechanismen voor het ontstaan ervan. De klinisch patholoog is een medisch specialist, die met behulp van de microscoop op cel- en weefselmateriaal van patiënten diagnosen stelt. Daarnaast wordt er op een afdeling Klinische Pathologie postmortaal diagnostisch onderzoek verricht. De dierpatholoog verricht dezelfde werkzaamheden als de klinische patholoog, alleen dan ten behoeve van dieren in plaats van mensen. De pathobiologen houden zich voornamelijk bezig met basaal pathofysiologisch onderzoek.

Omdat wij ons meer bezighouden met gezondheid en minder met ziekte, is het wellicht de moeite waard om ook kennis te nemen van de publicaties van The World Health Organisation.

Als je de diverse manieren van gezondheidszorg en medisch handelen bekijkt, dan blijkt er een soort van tweedeling te bestaan. Aan de ene kant van het spectrum staan de z.g. regulieren, aan de andere kant de alternatieven. De wereld van de alternatieven is over het algemeen wat diffuus. Een website waarin wordt getracht hier wat structuur in aan te brengen is www.iocob.nl.

Massagetherapie is in de VS de meest gebruikte vorm van CAM (Complementary and Alternative Medicine).

1; De oorzaak is lichamelijk van aard

De aanhangers van deze richting, die ook wel somatogenie heet. stellen dat het gehele vraagstuk van gezondheid en ziekte te herleiden is tot in ons lichaam afspelende fysische en fysiologische processen. Enkel objectief vaststelbare ziekten (= diseases) die ook een objectief te vinden oorzaak hebben tellen. Als iemand zich ziek voelt (= illness), wordt dat niet gerekend tot ziek zijn. Disease en illness kunnen dus los van elkaar staan: je kunt je ziek voelen, zonder objectief gezien ziek te zijn of je kunt objectief gezien ziek zijn, zonder je ziek te voelen. Deze eerste school heeft dus ook minder aandacht voor de psychologie, dit in tegenstelling tot de tweede school. Een belangrijke groep aandoeningen, die in deze categorie thuishoren zijn ziekten, die aangeboren zijn. Men spreekt van erfelijke ziekten. Dit type aandoeningen is gekoppeld aan erfelijk materiaal. Een bekend voorbeeld uit de geschiedenis is de bloederziekte (hemofilie), die voorkwam in Europese vorstenhuizen.
Een andere groep in deze categorie is een aanleg voor een bepaalde aandoening. Wellicht heb je in een medische vragenlijst wel eens de vraag gezien: komen er in de familie aandoeningen voor. Men spreekt in dit verband van aanleg tot of predispositie.

2; De oorzaak is (mede) psychisch van aard

De psychogenie gelooft dat een ziekte (mede) wordt veroorzaakt door psychologische oorzaken. Een belangrijk aanhanger van deze school was Freud. Die vertelde dat je ook ziek kunt worden door een persoonlijk probleem dat je naar het onderbewuste verdringt. De oorzaak kan dus in dit geval niet objectief worden vastgesteld.

3; De oorzaak ligt in stress

Ten derde is er ‘stress’: het gaat erom dat de omgeving op de persoon een zekere invloed heeft en het individu niet weet hoe ermee om te gaan; dit kan leiden tot een aandoening. Stress kan zowel elementen van de somatogenie als van de psychogenie bevatten, omdat de oorzaak van stress overduidelijk kan zijn, maar evenzeer verborgen kan liggen. Drie bekende vormen van stress, die aan de definitie voldoen, zijn: – Je vindt dat men te veel van je verwacht  – Je vindt dat je talent niet volledig wordt aangewend  – Je denkt dat geen enkel ander mens iets van je verwacht en dat je alleen op de wereld staat.

4; De oorzaak ligt (mede) in de omstandigheden

De vierde en laatste school is de sociogenie: daar ziet men maatschappelijke en culturele aspecten van gezondheid als de belangrijkste of zelf enige oorzaak van ziekte (= sickness). Hierbinnen vinden we bijvoorbeeld dat ziek zijn gedefi nieerd kan worden als een afwijking van een door een bepaald maatschappelijk systeem gestelde norm. Deze normen zullen in de tijd en in de verschillende sociale klassen en culturen anders zijn. Het is ook de sociogenie die bestudeert of er verbanden bestaan tussen de gezondheid en armoede. Daarom zal het grootste deel van wat nu volgt uit deze leer geput worden.

Er moet ook nog worden opgemerkt dat er bepaalde zaken zijn die mede verantwoordelijk zijn voor de sterkte waarin de ziekte zich manifesteert, zoals: lichaamsbouw, geslacht, leeftijd, schade opgelopen tijdens het leven (zowel lichamelijke als psychische schade), levensstijl, leefomstandigheden. Het zullen vooral de drie laatste zijn waar een duidelijk verschil tussen arm en rijk heerst.

In de film ‘the biggest little farm’ besluit een echtpaar om de grote stad te ontvluchten en een organische boerderij te starten met als doel zo dicht mogelijk bij de natuur te blijven. Het is een prachtige, inspirerende film geworden.

Stront is goed!

Het stel komt allerlei uitdagingen tegen. Als bijvoorbeeld de pruimen eindelijk groeien komen er allerlei vogels op af om de pruimen op te eten. Dit lossen ze dan weer op door grote nestkasten te plaatsen waar uilen op af komen die de kleinere vogels weghouden. Zo zoeken ze naar een natuurlijke balans waar elke oplossing ook weer een gevolg heeft. Zo produceren de koeien een hoop stront. Bij een ‘reguliere’ boerderij is dat afval maar hier is het mest voor de planten. Er komen kevers op af, die weer goed zijn voor de grond, etc. Een hele, levendige eco-cultuur ontstaat door de mest. Oftewel stront is goed! Als het niet tot aan je lippen komt, is het een bron van leven.

Fouten maken mag…

…maar met mate

En natuurlijk; een mestoverschot is wél een probleem. Als je rondzwemt in de shit dan is het teveel en ga je eraan onderdoor. Of organisch gezegd; als het geen balans verstoort, is stront prima!
Het deed me denken aan de quote van Tom Bodett: ”In school, you’re taught a lesson and then given a test. In life, you’re given a test that teaches you a lesson.” Dus de volgende keer dat ‘shit happens’ in je leven, kijk waar je mest nodig hebt en faciliteer groei.

Stefan van Rossum